Dù chính quyền Trump đã tạm hoãn việc áp thuế lên hàng hóa Mexico và Canada thêm một tháng, nhưng mức thuế 10% đối với hàng hóa Trung Quốc đã chính thức được thực thi. Quyết định này đã tạo ra một làn sóng chấn động trên thị trường, khiến cộng đồng doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ không khỏi hoang mang về những diễn biến sắp tới.

Thuế quan có thể ví như "con dao hai lưỡi". Ở khía cạnh tích cực, như Tổng thống Donald Trump từng nhấn mạnh, đây là một công cụ đàm phán đầy quyền năng. Với vị thế là nền kinh tế hùng mạnh nhất toàn cầu, nhiều quốc gia phải phụ thuộc vào sức mua của người tiêu dùng Mỹ. Thông qua việc áp thuế, Hoa Kỳ có thể tạo đòn bẩy buộc các đối tác thương mại phải nhượng bộ, chấp nhận những thỏa thuận có lợi hơn, đồng thời bảo vệ các ngành công nghiệp nội địa trước sự cạnh tranh thiếu công bằng.

Làn sóng tác động đến các ngành công nghiệp trọng điểm

Ở chiều ngược lại, thuế quan lại đẩy chi phí lên cao cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng. Điều đáng nói là gần một nửa lượng hàng hóa nhập khẩu hàng năm của Hoa Kỳ - với giá trị khổng lồ hơn 1.3 nghìn tỷ USD, đều có nguồn gốc từ ba quốc gia: Trung Quốc, Canada và Mexico.

Một số lĩnh vực sẽ phải gánh chịu tác động nặng nề hơn cả. Điển hình như ngành công nghiệp ô tô, vốn phụ thuộc sâu sắc vào nguồn linh kiện từ Mexico và Canada. Giá năng lượng cũng được dự báo sẽ tăng vọt, khi mà hơn 70% lượng dầu thô nhập khẩu của Hoa Kỳ đến từ hai quốc gia láng giềng này. Theo nhận định của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, riêng tại khu vực Trung Tây, giá xăng có thể leo thang tới 0.50 USD cho mỗi gallon.

Về mặt lương thực thực phẩm, Mexico hiện đang cung ứng tới hơn 60% lượng rau củ tươi và gần một nửa sản lượng trái cây cùng các loại hạt tiêu thụ tại Hoa Kỳ. Chi phí nhập khẩu gia tăng nhiều khả năng sẽ đẩy giá cả tại các cửa hàng thực phẩm lên mức cao chưa từng thấy.

Nhập khẩu nông sản từ Mexico vào Hoa Kỳ giai đoạn 2000 - 2023

Nhìn lại lịch sử về chính sách thuế quan

Trong dòng chảy lịch sử, thuế quan từng là trụ cột chính trong nguồn thu của chính phủ Hoa Kỳ. Suốt hành trình dài từ năm 1798 đến 1913, nguồn thu từ thuế quan chiếm một tỷ trọng ấn tượng, dao động từ 50% đến 90% tổng ngân sách liên bang.

Thế nhưng, trong bảy thập kỷ gần đây, đóng góp của thuế quan vào ngân sách quốc gia đã giảm đi đáng kể, hiếm khi vượt quá ngưỡng 2%. Minh chứng rõ nét là trong năm vừa qua, Cục Hải quan và Biên phòng Hoa Kỳ chỉ thu được 77 tỷ USD từ thuế quan - một con số khiêm tốn khi chỉ chiếm 1.57% tổng nguồn thu của chính phủ.

Kể từ thập niên 1930, Hoa Kỳ đã dần chuyển hướng từ tư tưởng bảo hộ sang mở cửa thương mại. Sự ra đời của các hiệp định mang tính bước ngoặt như Hiệp định Chung về Thuế quan và Thương mại (GATT) và Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), đã góp phần làm giảm mạnh rào cản thuế quan trên toàn cầu. Hiện nay, khoảng 70% hàng hóa được tự do luân chuyển vào thị trường Hoa Kỳ mà không phải chịu bất kỳ khoản thuế nào.

Mức tăng thuế quan dưới thời Trump sẽ là mức cao nhất kể từ Thế chiến II

Chiến lược của Tổng thống Trump đánh dấu một bước ngoặt quan trọng, đưa thuế quan trở lại vị thế của một công cụ chính sách then chốt. Dù không thể phủ nhận rằng Hoa Kỳ sở hữu đòn bẩy mạnh mẽ hơn phần lớn các quốc gia bởi nhiều nền kinh tế phụ thuộc vào thị trường Mỹ, song việc áp dụng thuế quan vẫn không tránh khỏi những tác động ngược chiều.

Trung Quốc đã đáp trả quyết liệt bằng việc áp đặt các biện pháp thuế quan riêng lên hàng hóa Mỹ. Cụ thể, họ áp thuế 15% đối với than đá và khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG), đồng thời đánh thuế 10% lên máy móc nông nghiệp, dầu thô và một số phương tiện giao thông. Thậm chí, Bắc Kinh còn phát động cuộc điều tra chống độc quyền nhắm vào gã khổng lồ Google - một động thái được xem như hình thức trả đũa về mặt kinh tế.

Viễn cảnh về quỹ đầu tư quốc gia Hoa Kỳ

Trước bối cảnh đầy biến động này, Tổng thống Trump đã đề xuất tận dụng nguồn thu từ thuế quan để thiết lập Quỹ đầu tư quốc gia (SWF) của Hoa Kỳ.

Để hiểu rõ hơn, SWF là những quỹ đầu tư chiến lược dưới sự điều hành của chính phủ, thường được kiến tạo từ thặng dư thương mại, nguồn thu xuất khẩu tài nguyên hoặc tiết kiệm công. Các quỹ này đóng vai trò như một kho báu dài hạn, đầu tư vào danh mục đa dạng bao gồm cổ phiếu, trái phiếu và cơ sở hạ tầng, nhằm tạo dựng tài sản cho các thế hệ mai sau. Khác biệt với quỹ hưu trí - nơi cá nhân có thể rút vốn cho nhu cầu cá nhân, SWF được thiết kế đặc biệt để gia tăng và bảo toàn tài sản quốc gia.

Trên phạm vi toàn cầu, các SWF đang nắm giữ khối tài sản khổng lồ lên đến gần 13 nghìn tỷ USD - một con số vượt trội so với tổng giá trị của các quỹ ETF, quỹ đầu tư tư nhân hay quỹ phòng hộ.

Tổng giá trị các Quỹ đầu tư quốc gia toàn cầu (SWFs) đã vượt mốc 13 nghìn tỷ USD

Trong bức tranh toàn cầu về các quỹ đầu tư quốc gia, Na Uy đang nắm giữ vị trí dẫn đầu với một khối tài sản khổng lồ trị giá 1.8 nghìn tỷ USD - thành quả từ nguồn thu dồi dào từ dầu mỏ và khí đốt. Quỹ này hiện đang sở hữu khoảng 1.5% tổng số cổ phiếu giao dịch công khai trên toàn thế giới, khẳng định vị thế là một cường quốc tài chính đích thực. Ấn tượng hơn, giá trị của quỹ hiện đã vượt gấp bốn lần GDP của Na Uy - tương đương với toàn bộ quy mô nền kinh tế của châu Úc.

Câu hỏi đặt ra là liệu Hoa Kỳ có thể khai thác tiềm năng từ một công cụ đầu tư tương tự? Một quỹ đầu tư quốc gia có thể trở thành động lực tài chính mạnh mẽ cho các dự án trọng điểm như phát triển cơ sở hạ tầng, thúc đẩy sản xuất công nghệ cao, đẩy mạnh nghiên cứu y học, củng cố an ninh quốc gia và còn nhiều hơn thế. Với cấu trúc hợp lý, quỹ này không chỉ đảm bảo sự ổn định kinh tế lâu dài mà còn giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào nguồn vốn vay - vốn đang là gánh nặng cho ngân sách quốc gia.

Viễn cảnh về Bitcoin trong Quỹ đầu tư quốc gia Hoa Kỳ

Tuy nhiên, con đường phía trước vô cùng chông gai. Khác với Na Uy, Hoa Kỳ không có lợi thế về thặng dư thương mại thường xuyên, cũng không tạo ra nguồn thu dư thừa từ hoạt động xuất khẩu dầu mỏ. Trong khi hầu hết các quỹ đầu tư quốc gia được xây dựng từ nguồn thặng dư, Hoa Kỳ lại đang phải đối mặt với thâm hụt thương mại dai dẳng - phản ánh qua việc giá trị nhập khẩu vượt xa xuất khẩu. Năm qua, quốc gia này đã thiết lập một kỷ lục đáng lo ngại về thâm hụt thương mại với con số 1.2 nghìn tỷ USD.

Trong bối cảnh đó, ý tưởng về việc tích hợp Bitcoin vào quỹ đầu tư quốc gia đã xuất hiện. Tổng thống Trump từng ngầm ám chỉ về khả năng thành lập Kho dự trữ Bitcoin chiến lược - một đề xuất phù hợp với xu thế toàn cầu khi Bitcoin ngày càng được công nhận như "vàng kỹ thuật số" của thời đại mới.

Qua tất cả, bài học cốt lõi vẫn là chiến lược đa dạng hóa đầu tư. Mặc dù những thay đổi trong chính sách thương mại có thể tạo ra những biến động trên thị trường, nhưng cơ hội sinh lời dài hạn vẫn hiện hữu trong các lĩnh vực có khả năng đề kháng tốt trước tác động của thuế quan. Trong đó, vàng, năng lượng, cơ sở hạ tầng và một số cổ phiếu được chọn lọc đang cho thấy tiềm năng thích ứng tốt với điều kiện thị trường hiện tại.