Thuế quan sẽ tồi tệ, nhưng sẽ không gây ra suy thoái

Thuế quan sẽ tồi tệ, nhưng sẽ không gây ra suy thoái

Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

16:24 08/05/2025

Thị trường đang kỳ vọng vào sự yên ổn thuế quan để ổn định, nhưng thực tế là thuế quan dù không gây suy thoái ngay lập tức, vẫn âm thầm làm suy yếu nền kinh tế Mỹ. Với ảnh hưởng kéo dài đến cạnh tranh và đổi mới, thuế quan là một chính sách tồi, và sự im lặng của giới kinh tế sẽ chỉ làm trầm trọng thêm hậu quả về lâu dài.

Thị trường đang khao khát tin tốt về thuế quan — hoặc không có tin tức nào cả. Chỉ cần tạm dừng thuế đối ứng và những lời hứa hẹn mơ hồ về các thỏa thuận thương mại trong tương lai là đủ để thị trường trái phiếu ổn định và chứng khoán phục hồi. Và bất chấp sự bất ổn tiếp diễn và khả năng gián đoạn nhiều hơn, có vẻ như thị trường không định giá cho một cuộc suy thoái.

Các nhà giao dịch đang bị ảo tưởng ư? Phi lý ư? Hay họ biết điều gì đó mà quá nhiều nhà dự báo không biết — cụ thể là thuế quan sẽ không mang lại một thảm họa kinh tế.

Đừng hiểu lầm, thuế quan là một ý tưởng tồi, ngay cả khi giảm xuống 10% (vốn vẫn cao hơn nhiều so với các quốc gia khác). Nhưng trong khi một chế độ thuế quan cao sẽ tồi tệ cho tăng trưởng, nền kinh tế Mỹ có lẽ có thể chịu đựng được. Nền kinh tế có nền tảng vững chắc, khả năng có một cú sốc năng suất tích cực trong tương lai và phần phụ thuộc vào thương mại tương đối nhỏ. Một nguồn đáng tin cậy như Yale Budget Lab ước tính rằng thuế quan sẽ làm giảm GDP từ nửa đến một điểm phần trăm — điều này, một lần nữa, không phải là tuyệt vời, nhưng cũng không phải là suy thoái.

Điều đầu tiên cần hiểu là thuế quan chính là một hình thức thuế. Mà một khi đánh thuế lên điều gì đó, thì mức độ sử dụng hay giao dịch với thứ đó sẽ giảm. Nghĩa là, nếu Mỹ áp thuế lên hàng nhập khẩu, quốc gia này sẽ giao dịch ít hơn với phần còn lại của thế giới — và điều đó gây tổn hại cho tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, không phải loại thuế nào cũng dẫn đến suy thoái. Nhiều loại thuế làm suy yếu đà tăng trưởng mà không khiến nền kinh tế rơi vào khủng hoảng. Ví dụ, thuế tài sản có thể khiến người dân tiết kiệm và đầu tư ít đi. Các chính trị gia thường đưa ra những đề xuất thiếu hợp lý về chính sách thuế, và các nhà kinh tế, như chúng tôi — vẫn thường xuyên (và kiên nhẫn!) chỉ ra rằng những đề xuất đó gây bất lợi ra sao cho tăng trưởng dài hạn.

Chúng tôi có xu hướng ủng hộ — hoặc ít nhất không phản đối — những loại thuế ít làm ảnh hưởng xấu tới kinh tế. Thuế tiêu dùng là một ví dụ, vì chúng thường có tác động trung lập đến quyết định đầu tư hay sản xuất. Về lý thuyết, thuế quan cũng là một dạng thuế tiêu dùng, bởi người tiêu dùng là bên chịu chi phí nhiều nhất. Nhưng khác với thuế tiêu dùng thông thường, thuế quan tạo ra tác động lớn hơn vì khuyến khích sử dụng hàng nội địa thay vì nhập khẩu, làm mất đi tính cạnh tranh và hiệu quả của thị trường.

Nếu Mỹ áp thuế 10% với phần lớn các đối tác thương mại, và mức cao hơn với Trung Quốc — tức thấp hơn so với kịch bản mà Budget Lab từng mô phỏng — thì tác động tiêu cực lên tăng trưởng sẽ nhỏ hơn. Dù vậy, nền kinh tế vẫn phải gánh những chi phí đáng kể: Giá hàng hóa tăng, lãi suất cao hơn, thất nghiệp nhích lên, lựa chọn cho người tiêu dùng bị thu hẹp, chuỗi cung ứng chậm và thiếu tin cậy hơn.

Suy thoái thường xảy ra khi nền kinh tế đối mặt với cú sốc lớn và đột ngột — như sụp đổ tài chính hay cú sốc thương mại nghiêm trọng. Thuế quan có thể không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra suy thoái, nhưng lại khiến nền kinh tế yếu hơn, dễ tổn thương hơn trước bất kỳ cú sốc nào trong tương lai.

Tác động lớn nhất của thuế quan sẽ thể hiện rõ về lâu dài: chúng khiến ngành sản xuất Mỹ mất đi tính cạnh tranh, do doanh nghiệp được bảo hộ khỏi cạnh tranh quốc tế, từ đó giảm động lực đổi mới và cải tiến.

Tóm lại, thuế quan về bản chất là một chính sách tồi. Nếu được duy trì trong những năm tới, chúng sẽ gây ra nhiều tổn hại cho nền kinh tế Mỹ — dù có thể không gây ra suy thoái ngay trong năm sau. Nhưng điều đáng lo hơn là: Nếu các nhà kinh tế không lên tiếng rõ ràng về điều này, chúng ta đang mạo hiểm uy tín của chính nghề nghiệp, trong lúc uy tín đó cần được bảo vệ hơn bao giờ hết.

Bloomberg

Broker listing

Cùng chuyên mục

Trung Quốc siết chặt dòng chảy nhân tài: Mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại toàn cầu

Trung Quốc siết chặt dòng chảy nhân tài: Mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại toàn cầu

Việc Foxconn triệu hồi hàng trăm kỹ sư Trung Quốc từ các nhà máy iPhone ở Ấn Độ cho thấy Bắc Kinh đang thắt chặt kiểm soát nhân tài công nghệ giữa bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang. Trong khi các công ty phương Tây chuyển dịch chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc, cuộc cạnh tranh toàn cầu giờ đây không chỉ là về hàng hóa, mà còn là về con người và trí tuệ.
Lãi suất có thực sự quá cao?

Lãi suất có thực sự quá cao?

Nhiều người tin là có, và ngày càng có nhiều ý kiến kêu gọi Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell nên sớm hạ lãi suất. Nhưng họ có đúng không? Liệu ngân hàng trung ương có nên can thiệp, giảm lãi suất và nới lỏng chính sách tiền tệ? Câu trả lời trung thực là: không ai có thể chắc chắn. Tuy nhiên, nếu nhìn từ góc độ lịch sử, lãi suất hiện tại vẫn ở mức tương đối thấp, và chính sách tiền tệ vẫn chưa thực sự bị siết chặt.
Chứng khoán Mỹ ăn mừng ngày độc lập với NFP vượt dự báo, kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất bị đẩy lùi

Chứng khoán Mỹ ăn mừng ngày độc lập với NFP vượt dự báo, kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất bị đẩy lùi

Phố Wall kết thúc tuần lễ ngắn với kỷ lục mới trên S&P và Nasdaq, dù kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất đang nguội dần sau báo cáo việc làm mạnh hơn dự kiến. Thị trường vẫn lạc quan khi tăng trưởng ở mức "vừa đủ" để duy trì kỳ vọng mà không gây hoảng loạn, trong khi thanh khoản tiếp tục nâng đỡ đà tăng bất chấp rủi ro vĩ mô tiềm ẩn.
Thị trường tiền tệ thận trọng trước báo cáo việc làm Mỹ và thỏa thuận thương mại mới với Việt Nam

Thị trường tiền tệ thận trọng trước báo cáo việc làm Mỹ và thỏa thuận thương mại mới với Việt Nam

Đồng USD dao động trong bối cảnh giới đầu tư chờ báo cáo việc làm Mỹ tháng 6 và đánh giá tác động từ thỏa thuận thương mại với Việt Nam, diễn ra trước hạn chót thuế quan ngày 9/7. Đồng bảng Anh và euro biến động nhẹ, trong khi kỳ vọng về chính sách lãi suất của Fed tiếp tục điều chỉnh theo dữ liệu kinh tế mới nhất.
Quỹ phòng hộ khởi sắc trong tháng 6 giữa làn sóng tăng giá cổ phiếu và sự phân hóa chiến lược

Quỹ phòng hộ khởi sắc trong tháng 6 giữa làn sóng tăng giá cổ phiếu và sự phân hóa chiến lược

Lợi nhuận các quỹ phòng hộ tăng mạnh trong tháng 6 khi thị trường chứng khoán Mỹ lập đỉnh mới, giúp nhiều chiến lược đầu tư truyền thống và đa dạng hóa ghi nhận kết quả tích cực. Tuy nhiên, các quỹ giao dịch theo hệ thống lần đầu sụt giảm sau 8 tháng, do thua lỗ từ cổ phiếu tiêu dùng không thiết yếu và áp lực từ các vị thế bán khống chật chội.
Đóng cửa phiên Mỹ: Thị trường “mừng rỡ” trước dữ liệu lao động yếu - Cắt giảm lãi suất đang đến gần?

Đóng cửa phiên Mỹ: Thị trường “mừng rỡ” trước dữ liệu lao động yếu - Cắt giảm lãi suất đang đến gần?

Tất cả sự chú ý giờ đây đổ dồn vào báo cáo việc làm phi nông nghiệp (NFP). Chỉ số S&P hôm nay lập đỉnh mới, phản ứng đúng với mô-típ quen thuộc: "tin xấu là tin tốt". Báo cáo việc làm tư nhân từ ADP yếu kém đến mức không thể chối cãi, kéo Chỉ số Bất ngờ Kinh tế Mỹ xuống mức thấp nhất kể từ tháng 9 năm ngoái. Nhưng thị trường dường như không hề nao núng—ngược lại, tâm lý kỳ vọng Fed sẽ sớm nới lỏng chính sách đã thúc đẩy đà tăng.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ