Thuế quan có phải là công cụ hiệu quả để Mỹ tập hợp đồng minh chống Trung Quốc?

Thuế quan có phải là công cụ hiệu quả để Mỹ tập hợp đồng minh chống Trung Quốc?

Ngọc Lan

Ngọc Lan

Junior Editor

08:04 25/04/2025

Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đã phân tích chiến lược thương mại đầy biến động của Nhà Trắng như một phương án hợp lý, theo đó Hoa Kỳ sẽ đàm phán thương mại công bằng hơn với các quốc gia đồng minh, sau đó liên kết họ tạo áp lực buộc Trung Quốc nhượng bộ.

Nhận định này của ông đúng ở một khía cạnh quan trọng khi Hoa Kỳ không thể đơn phương đối phó với chủ nghĩa trọng thương Trung Quốc mà không có sự hậu thuẫn từ các đồng minh. Tuy nhiên, chiến thuật "uy hiếp" bằng thuế quan không phải các thức lý tưởng để thu phục sự ủng hộ từ họ.

Dù nhiều quốc gia đang nỗ lực tránh né nguy cơ bị áp thuế đối ứng đã được hoãn tới tháng 7, điều này không đồng nghĩa với việc họ sẵn lòng tham gia chiến dịch "cô lập" Trung Quốc do Hoa Kỳ khởi xướng. Các quốc gia quy mô nhỏ không thể mạo hiểm làm phật lòng đối tác thương mại hàng đầu của mình. Liên minh châu Âu cùng các cường quốc khác đều không tán thành việc phá vỡ trật tự thương mại dựa trên luật lệ quốc tế, một hệ thống mà ngay cả giới lãnh đạo Trung Quốc cũng công khai ủng hộ. Hơn thế nữa, không bên nào có thể tin tưởng vào sự ổn định của chính sách Washington khi mà chính sách này có thể thay đổi bất thường theo ý muốn. Hiện tại, chính quyền Mỹ dường như đang nhượng bộ trong cuộc đối đầu với Trung Quốc dưới sức ép từ thị trường tài chính suy giảm và phản ứng gay gắt từ giới lãnh đạo doanh nghiệp Hoa Kỳ.

Nguyên nhân chính khiến các đồng minh Hoa Kỳ thận trọng chính là sự đa dạng và mâu thuẫn trong các mục tiêu mà Nhà Trắng đề ra cho chiến dịch thuế quan của mình. Những mục tiêu này bao gồm việc đấu tranh chống lại các hành vi thương mại không công bằng của Trung Quốc, tái thiết sản xuất trong nước, giảm thâm hụt thương mại song phương, giảm phụ thuộc vào chuỗi cung ứng từ Trung Quốc đại lục và gia tăng nguồn thu ngân sách. Chính quyền Mỹ sẽ đạt được nhiều thành công hơn nếu tập trung vào những lĩnh vực thực sự có lợi ích chung giữa Hoa Kỳ và các đối tác quốc tế.

Ưu tiên hàng đầu trong số đó là giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc về các mặt hàng chiến lược, từ tiền chất dược phẩm đến kim loại đất hiếm. Mặc dù đã nhận thức sâu sắc về điểm yếu này sau khi đại dịch COVID-19 gây gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, các quốc gia vẫn chưa phát triển được những giải pháp thay thế hiệu quả. Hoa Kỳ cần thúc đẩy quá trình này, kiến tạo chuỗi cung ứng trong khối thế giới tự do, phát huy thế mạnh tương đối của từng đồng minh thay vì khăng khăng đưa toàn bộ sản xuất về nước. Bất kỳ chính sách thuế quan nào nhằm khuyến khích sự chuyển dịch này chỉ nên giới hạn trong các ngành trực tiếp liên quan đến an ninh quốc gia, không nên mở rộng tới mọi mặt hàng từ ô tô đến giày dép thể thao.

Các đối tác của Hoa Kỳ đều cùng bày tỏ sự thất vọng về việc Trung Quốc vi phạm tinh thần và thậm chí cả văn bản của các cam kết trong khuôn khổ Tổ chức Thương mại Thế giới. Tuy nhiên, chính quyền Mỹ sẽ nhận được nhiều ủng hộ hơn nếu dẫn dắt nỗ lực chống lại hàng xuất khẩu được trợ cấp của Trung Quốc thông qua các công cụ tuân thủ WTO hiện hành như biện pháp chống bán phá giá. Một chiến dịch phối hợp đa phương sẽ có cơ hội cao hơn trong việc đạt được những nhượng bộ hợp lý từ Trung Quốc, bao gồm cả hạn ngạch xuất khẩu tự nguyện. Lý tưởng hơn nữa, Hoa Kỳ có thể khôi phục tinh thần của Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương ban đầu, mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường cho các quốc gia cam kết tuân thủ bộ quy tắc chất lượng cao, tạo cho Trung Quốc lựa chọn giữa cải cách hoặc chấp nhận bị tụt hậu.

Kể từ năm 2020, Trung Quốc đã trở thành mục tiêu của nhiều biện pháp chống bán phá giá hơn hẳn so với bất kỳ nền kinh tế nào khác

Cuối cùng, giới chức Nhà Trắng cần nhận thức rằng việc công kích Trung Quốc và gây sức ép lên các đồng minh sẽ không tạo ra phép màu khiến các nhà máy mọc lên khắp lãnh thổ Hoa Kỳ. Bên cạnh hoạch định chính sách có hệ thống và ổn định, các nhà sản xuất cần chứng kiến cam kết dài hạn nhằm tăng cường năng lực cạnh tranh của Mỹ thông qua đầu tư vào giáo dục và nghiên cứu, chào đón người nhập cư tài năng, đơn giản hóa thủ tục hành chính và nỗ lực thực chất để cải thiện tình trạng tài chính nghiêm trọng của quốc gia.

Song song với đó, Trung Quốc cũng nên đáp ứng mọi động thái giảm căng thẳng từ phía Hoa Kỳ. Thời gian càng kéo dài không có đối thoại cấp cao giữa hai bên, các quan điểm hiếu chiến càng có cơ hội lấn át. Sẽ xuất hiện cám dỗ sử dụng những công cụ khác ngoài thuế quan như lệnh cấm đầu tư, kiểm soát xuất khẩu, hạn chế thị thực, đánh thuế vào các khoản đầu tư của Trung Quốc vào thị trường chứng khoán Hoa Kỳ.

Toàn bộ những biện pháp này sẽ khó có thể đảo ngược, và những tính toán sai lầm có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Những hành động bất ngờ từ Trung Quốc nhằm gây áp lực lên Đài Loan hoặc việc Hoa Kỳ ngăn chặn xuất khẩu công nghệ trọng yếu có thể được diễn giải như dấu hiệu của xung đột sắp xảy ra. Ngay cả khi Hoa Kỳ đang củng cố liên minh với các đồng minh, vẫn cần duy trì kênh đối thoại với đối thủ chiến lược chính.

Bloomberg

Broker listing

Cùng chuyên mục

Trung Quốc siết chặt dòng chảy nhân tài: Mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại toàn cầu

Trung Quốc siết chặt dòng chảy nhân tài: Mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại toàn cầu

Việc Foxconn triệu hồi hàng trăm kỹ sư Trung Quốc từ các nhà máy iPhone ở Ấn Độ cho thấy Bắc Kinh đang thắt chặt kiểm soát nhân tài công nghệ giữa bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang. Trong khi các công ty phương Tây chuyển dịch chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc, cuộc cạnh tranh toàn cầu giờ đây không chỉ là về hàng hóa, mà còn là về con người và trí tuệ.
Lãi suất có thực sự quá cao?

Lãi suất có thực sự quá cao?

Nhiều người tin là có, và ngày càng có nhiều ý kiến kêu gọi Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell nên sớm hạ lãi suất. Nhưng họ có đúng không? Liệu ngân hàng trung ương có nên can thiệp, giảm lãi suất và nới lỏng chính sách tiền tệ? Câu trả lời trung thực là: không ai có thể chắc chắn. Tuy nhiên, nếu nhìn từ góc độ lịch sử, lãi suất hiện tại vẫn ở mức tương đối thấp, và chính sách tiền tệ vẫn chưa thực sự bị siết chặt.
Chứng khoán Mỹ ăn mừng ngày độc lập với NFP vượt dự báo, kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất bị đẩy lùi

Chứng khoán Mỹ ăn mừng ngày độc lập với NFP vượt dự báo, kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất bị đẩy lùi

Phố Wall kết thúc tuần lễ ngắn với kỷ lục mới trên S&P và Nasdaq, dù kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất đang nguội dần sau báo cáo việc làm mạnh hơn dự kiến. Thị trường vẫn lạc quan khi tăng trưởng ở mức "vừa đủ" để duy trì kỳ vọng mà không gây hoảng loạn, trong khi thanh khoản tiếp tục nâng đỡ đà tăng bất chấp rủi ro vĩ mô tiềm ẩn.
Thị trường tiền tệ thận trọng trước báo cáo việc làm Mỹ và thỏa thuận thương mại mới với Việt Nam

Thị trường tiền tệ thận trọng trước báo cáo việc làm Mỹ và thỏa thuận thương mại mới với Việt Nam

Đồng USD dao động trong bối cảnh giới đầu tư chờ báo cáo việc làm Mỹ tháng 6 và đánh giá tác động từ thỏa thuận thương mại với Việt Nam, diễn ra trước hạn chót thuế quan ngày 9/7. Đồng bảng Anh và euro biến động nhẹ, trong khi kỳ vọng về chính sách lãi suất của Fed tiếp tục điều chỉnh theo dữ liệu kinh tế mới nhất.
Quỹ phòng hộ khởi sắc trong tháng 6 giữa làn sóng tăng giá cổ phiếu và sự phân hóa chiến lược

Quỹ phòng hộ khởi sắc trong tháng 6 giữa làn sóng tăng giá cổ phiếu và sự phân hóa chiến lược

Lợi nhuận các quỹ phòng hộ tăng mạnh trong tháng 6 khi thị trường chứng khoán Mỹ lập đỉnh mới, giúp nhiều chiến lược đầu tư truyền thống và đa dạng hóa ghi nhận kết quả tích cực. Tuy nhiên, các quỹ giao dịch theo hệ thống lần đầu sụt giảm sau 8 tháng, do thua lỗ từ cổ phiếu tiêu dùng không thiết yếu và áp lực từ các vị thế bán khống chật chội.
Đóng cửa phiên Mỹ: Thị trường “mừng rỡ” trước dữ liệu lao động yếu - Cắt giảm lãi suất đang đến gần?

Đóng cửa phiên Mỹ: Thị trường “mừng rỡ” trước dữ liệu lao động yếu - Cắt giảm lãi suất đang đến gần?

Tất cả sự chú ý giờ đây đổ dồn vào báo cáo việc làm phi nông nghiệp (NFP). Chỉ số S&P hôm nay lập đỉnh mới, phản ứng đúng với mô-típ quen thuộc: "tin xấu là tin tốt". Báo cáo việc làm tư nhân từ ADP yếu kém đến mức không thể chối cãi, kéo Chỉ số Bất ngờ Kinh tế Mỹ xuống mức thấp nhất kể từ tháng 9 năm ngoái. Nhưng thị trường dường như không hề nao núng—ngược lại, tâm lý kỳ vọng Fed sẽ sớm nới lỏng chính sách đã thúc đẩy đà tăng.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ