Thao túng tiền tệ là gì?
Linh Đặng
Investment Analyst
Thao túng tiền tệ (Currency manipulation) đã được hiến pháp Mỹ đưa thành đạo luật vào năm 1988, qua đó yêu cầu Bộ Tài chính Mỹ (United States Department of the Treasury) theo dõi và báo cáo hàng năm về tình hình tỷ giá hối đoái các đối tác thương mại lớn với Mỹ.
Các tiêu chí xác định một quốc gia thao túng tiền tệ?
Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ được yêu cầu các phân tích hàng năm chính sách tỷ giá hối đoái của các quốc gia và xem xét liệu các quốc gia có thao túng tiền tệ nhằm mục đích đạt được lợi thế cạnh tranh thương mại không công bằng.
Các tiêu chí để xác định quốc gia thao túng tiền tệ gồm:
- Thặng dư thương mại hàng hóa song phương với Hoa Kỳ nhất 20 tỷ USD
- Thặng dư cán cân vãng lai tương đương ít nhất 2% GDP
- Can thiệp một chiều và kéo dài trên thị trường ngoại tệ, thể hiện qua việc mua ròng ngoại tệ trong ít nhất 6 tháng trên giai đoạn 12 tháng với tổng lượng ngoại tệ mua ròng tương đương ít nhất 2% GDP trong 12 tháng.
Nếu phát hiện ra quốc gia nào đang thao túng tiền tệ, đạo luật yêu cầu đại diện Bộ Tài chính sẽ thương lượng loại bỏ việc thao túng để tạo nên lợi thế cạnh tranh, dẫn đến trao đổi thương mại không công bằng đối với Mỹ.
Quốc gia bị dãn nhãn thao túng tiền tệ có thể được loại ra khỏi danh sách thông qua đàm phán và các động thái khắc phục phù hợp.
Những quốc gia đã bị đánh giá thao túng tiền tệ trong quá khứ
- Hàn Quốc: năm 1988
- Đài Loan: năm 1988 và một lần nữa vào năm 1992
- Trung Quốc: năm 1992 - năm 1994, 2019
- Ấn Độ: 2017
- Việt Nam, Thụy Sỹ: 2020
Một số case nghiên cứu
- Ấn Độ đã tăng mua ngoại hối của họ trong ba quý cuối năm 2017, mặc dù đồng Rupee vẫn tăng giá. Tổng giá trị mua ròng ngoại hối của Ấn Độ trong năm 2017 là 56 tỷ USD (2.2% GDP). Sau đó, vì thặng dư thương mại song phương thay đổi đáng kể, Ấn Độ đã được loại khỏi danh sách.
- Tháng 8 năm 2019, dưới áp lực từ Tổng thống Donald Trump, trong khuôn khổ chiến thương mại Trung Quốc – Mỹ, Bộ Tài chính Hoa Kỳ lại dán nhãn Trung Quốc là nước thao túng tiền tệ, sau đó đã được rút lại vào tháng 1 năm 2020 khi Trung Quốc đồng ý không phá giá đồng tiền của mình để làm cho hàng hóa của rẻ hơn. Hai nước sớm ký "Hiệp định thương mại Hoa Kỳ-Trung Quốc giai đoạn 1 gồm một điều khoản ngăn cản Trung Quốc thao túng tiền tệ để đạt được lợi thế thương mại.
Vào tháng 12 năm 2020, Mỹ đã chính thức dán nhãn Thụy Sĩ và Việt Nam là quốc gia thao túng tiền tệ và thêm Ấn Độ, Thái Lan và Đài Loan vào danh sách theo dõi. Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức, Ý, Singapore và Malaysia tiếp tục có tên trong danh sách
