Khối BRICS vẫn chưa đủ tiềm lực để lật đổ USD
Đinh Nguyễn Trường Giang
Junior Analyst
Việc thế giới phàn nàn về đồng bạc xanh không phải điều mới mẻ. 6 thập kỷ trước, một bộ trưởng tài chính của Pháp đã châm chọc về "đặc quyền vô địch" mà USD mang lại cho Hoa Kỳ.
Những biến đổi địa chính trị tạo ra thách thức cho sự thống trị của USD. Một trong số đó là các ngân hàng phát triển trong khối BRICS nỗ lực cho vay bằng nội tệ. Mục tiêu của họ là cung cấp một lựa chọn thay thế để thay đổi trật tự tài chính bấy lâu nay dựa vào Hoa Kỳ.
Sự không hài lòng là điều có thể hiểu được. Các biện pháp trừng phạt đối với Nga đã làm nổi bật những rủi ro khi giữ dự trữ ngoại hối bằng tài sản được định giá bằng USD. Biến động tiền tệ, đáng chú ý là đà tăng gần đây của đồng đô la lên mức cao nhất trong 20 năm, có thể gây ra thiệt hại thực sự. IMF cho biết, việc USD tăng 10% sẽ khiến sản lượng của các nền kinh tế mới nổi giảm 1.9% sau một năm.
Các đồng tiền dự trữ chính đã trải qua những khó khăn trước đây, ví dụ như GBP sau Thế chiến thứ nhất. Việc dịch chuyển ra khỏi USD có thể làm suy yếu đồng tiền này, làm tăng lãi suất ở Mỹ và giảm nhu cầu về đầu tư chứng khoán ở nước này. Khoảng 7.4 nghìn tỷ USD, tương đương 31% khối lượng trái phiếu chính phủ Mỹ được sở hữu bởi các nhà đầu tư nước ngoài vào cuối năm ngoái. Vì thế, sự thờ ơ của thị trường đối với gánh nặng nợ của Mỹ sẽ nhanh chóng thay đổi.
Tuy vậy, việc lật đổ USD lúc này khó có thể xảy ra. Đồng tiền có được sự thống trị nhờ kết nối sâu rộng với các nước, chiều sâu của thị trường vốn Hoa Kỳ và quy định của pháp luật. USD vẫn chiếm 58% thị phần dự trữ ngoại hối chính thức toàn cầu, mặc dù đã giảm 13% kể từ năm 2000 và chi phối hoạt động của các ngân hàng quốc tế và thương mại toàn cầu.
Nga đã chuyển đổi sang sử dụng đồng nhân dân tệ - chiếm 16% trong tổng thanh toán xuất khẩu của họ. Tuy nhiên, các nước BRICS khác, đặc biệt là Ấn Độ, còn e ngại về khả năng thống trị của Bắc Kinh. Điều đó, cộng với việc kiểm soát tiền tệ khiến họ lo lắng. Việc phát triển một đơn vị tiền tệ chung như đã đề xuất là không khả thi.
Tuy vậy, Hoa Kỳ không nên tự mãn về vị thế ưu ái của đồng đô la. Những chế tài mà vũ khí hóa USD nên được sử dụng có cân nhắc, đặc biệt là về ổn định tài chính toàn cầu. Sự thống trị của USD đi kèm với đặc quyền cũng như là trách nhiệm.
Financial Times
