Từ tháng 5, chính phủ Trung Quốc đã triển khai một loạt các biện pháp "đàn áp" với hoạt động khai thác và giao dịch Bitcoin tại nước, và đây được xem như "cuộc di dân vĩ đại của những tay đào coin". Cuộc di cư lớn đang diễn ra và có thể là một yếu tố thay đổi cuộc chơi cho Texas.

Khai thác Bitcoin là quá trình tiêu tốn nhiều năng lượng. Hoạt động này vừa tạo ra các đồng tiền mới vừa duy trì nhật ký giao dịch của tất cả các đồng tiền điện tử hiện có.

Mặc dù thiếu hụt nguồn dự trữ gây mất điện kéo dài nhiều ngày trong mùa đông năm ngoái, Texas có giá điện thấp nhất thế giới và thị phần năng lượng tái tạo đang tăng lên theo thời gian, với 20% năng lượng gió vào năm 2019. Lưới điện phi điều tiết tại đây cho phép khách hàng lựa chọn các nhà cung cấp điện và quan trọng là các lãnh đạo chính trị ở đây đều rất ủng hộ tiền điện tử. Một nguồn năng lượng rẻ và nơi mọi người đều được "chào đón" - tất cả đều là điều kiện tuyệt vời mà thợ đào đang tìm kiếm.

Brandon Arvanaghi - cựu kỹ sư bảo mật tại sàn giao dịch tiền điện tử Gemini cho biết: “Bạn sẽ thấy một sự thay đổi mạnh mẽ trong vài tháng tới. Nhờ có các thống đốc như Greg Abbott ở Texas, những người đang thúc đẩy quá trình khai thác. Ngành này sẽ trở thành một ngành công nghiệp thực sự ở Hoa Kỳ và điều này thật tuyệt vời”.

Trung Quốc thống trị mảng khai thác tiền điện tử

Dữ liệu năm 2021 về tỷ lệ phân bố hoạt động đào Bitcoin trên toàn cầu vẫn chưa được công khai. Tuy nhiên, các ước tính trước đây chỉ ra rằng khoảng 65 - 75% hoạt động đào Bitcoin từng diễn ra ở Trung Quốc, chủ yếu là ở 4 tỉnh hoặc khu vực gồm Tân Cương, Nội Mông, Tứ Xuyên và Vân Nam. Lĩnh vực thủy điện của Tứ Xuyên và Vân Nam biến hai tỉnh này thành "thánh địa" của năng lượng tái tạo, trong khi Tân Cương và Nội Mông là hai khu vực tập trung nhiều nhà máy điện than của Trung Quốc.

Số lượng thợ đào đã bắt đầu giảm ở khu vực Nội Mông. Sau khi không hoàn thành các mục tiêu về khí hậu của Bắc Kinh, giới chức lãnh đạo các tỉnh này đã quyết định cho thợ đào hai tháng để giải tán vì cho rằng hoạt động khai thác Bitcoin khiến Nội Mông không đạt các tiêu chí đề ra.

Theo ông Nic Carter, đối tác sáng lập của quỹ Castle Island Ventures, dù không biết rõ Trung Quốc sẽ thực hiện các bước kế tiếp như thế nào nhưng có khả năng là họ sẽ triển khai kế hoạch theo từng giai đoạn. "Dường như Bắc Kinh đang đi từ tuyên bố chính sách đến triển khai thực tế trong khoảng thời gian tương đối ngắn" - ông cho hay. 

Quy mô của cuộc di cư được xác định theo tỷ lệ băm (hashrate), một thuật ngữ dùng để mô tả khả năng giải thuật toán của thiết bị đào bitcoin.

Ông Carter cho biết thêm: “Dựa vào tỷ lệ băm giảm, có vẻ các máy đào Bitcoin đang dần bị xóa sổ trên toàn Trung Quốc”. Ông cũng cho rằng có lẽ 50% đến 60% toàn bộ tỷ lệ băm của Bitcoin sẽ hoàn toàn biến mất khỏi Trung Quốc.

Dù thông báo của Bắc Kinh chưa được củng cố bằng các chính sách cụ thể, nhưng điều đó không ngăn được những người khai thác như Alejandro De La Torre cắt lỗ và tìm lối thoát.

De La Torre - Phó chủ tịch Poolin, một nhóm khai thác có trụ sở tại Hồng Kông, cho biết: “Chúng tôi không muốn mỗi năm phải đối mặt với một lệch cấm mới ở Trung Quốc. Vì vậy, chúng tôi đang cố gắng đa dạng hóa tỷ lệ băm toàn cầu của mình và đó là lý do tại sao chúng tôi chuyển tới Hoa Kỳ và Canada.”

Một trong những tính năng tuyệt vời nhất của Bitcoin là nó hoàn toàn không phụ thuộc vào vị trí. Các công ty khai thác chỉ cần kết nối internet, không giống như các ngành công nghiệp khác khi phải đặt vị trí gần với người dùng cuối cùng của họ. 

“Điều thú vị về Bitcoin mà nhiều người đang xem nhẹ chính là tính di động" - Steve Barbour, người sáng lập Upstream Data, một công ty sản xuất và cung cấp các giải pháp khai thác di động cho các cơ sở dầu khí cho biết.

Mặc dù vậy, việc "di cư" sẽ không diễn ra ngay lập tức, một phần vì các thợ đào sẽ mất thời gian để chuyển hệ thống máy tính ra khỏi Trung Quốc hoặc thanh lý tài sản của họ và thiết lập "trang trại" ở nơi khác.

Vậy họ sẽ đi đâu?

Thợ đào Bitcoin thường di cư đến các khu vực có nguồn điện rẻ nhất thế giới, vì khi hoạt động trên quy mô lớn, ngành công nghiệp khai thác tiền ảo có biên lợi nhuận khá thấp.

Ông Carter cho hay: "Các thợ đào Trung Quốc hoặc từng ở Trung Quốc đang đổ về các khu vực như Trung Á, Đông Âu, Mỹ và Bắc Âu".

Một trong các điểm đến tiềm năng có thể là nước láng giềng của Trung Quốc, Kazakhstan. Các mỏ than của đất nước Nam Á này là nguyên liệu tạo ra một nguồn cung năng lượng dồi dào và giá rẻ. Kazakhstan còn có chính sách tương đối lỏng lẻo đối với lĩnh vực xây dựng. Đây là một dấu hiệu tốt cho các thợ đào Bitcoin, những người cần xây dựng các trang trại đào tiền ảo trong thời gian ngắn.

Chia sẻ với CNBC, ông Bekbauov, đang điều hành Xive, một công ty cung cấp dịch vụ lưu trữ cho các thợ đào quốc tế, cho biết bản thân đã ngừng đếm số lượng thợ đào Bitcoin đến từ Trung Quốc đã gọi điện cho ông để hỏi về các phương án di dời. Quy mô "đào" của họ dao động từ 15 đến hàng nghìn máy.

"Một thợ đào Bitcoin nói với tôi rằng các nhà máy điện của chính phủ Trung Quốc vừa hạn chế cung ứng năng lượng cho họ, chỉ những nhà máy điện tư nhân mới tiếp tục phục vụ các cơ sở đào tiền ảo" ông Bekauov nói.

"Tuy nhiên, hầu hết nguồn cung điện ở Trung Quốc đều do các nhà máy của chính phủ sản xuất, vì thế thợ đào Bitcoin phải rời đi. Họ trở nên bất an và phải tuyệt vọng tìm địa điểm mới", ông Bekauov tiếp tục.

Liệu Kazakhstan sẽ trở thành một nơi cư ngụ lâu dài hay chỉ là điểm dừng chân tạm thời trong hành trình di chuyển của thợ đào Bitcoin sang phương tây vẫn còn là một câu hỏi mở.

Ngoài ra, Arvanaghi khá lạc quan vào triển vọng "đào" tại Bắc Mỹ và cho rằng hashrate ở đó sẽ tăng trong vài tháng tới.

Ông cho biết: “Texas không chỉ có nguồn điện rẻ nhất ở Hoa Kỳ mà còn là một trong những quốc gia có chi phí điện rẻ nhất trên thế giới. “Việc thành lập một công ty khai thác cũng rất dễ dàng. Nếu bạn có 30 triệu USD hay 40 triệu USD, bạn có thể thiết lập một công ty khai thác hàng đầu ở Hoa Kỳ.”

Wyoming cũng có xu hướng ủng hộ Bitcoin và đây có thể là một điểm đến lý tướng để khai thác khác - theo Arvanaghi.

Tuy nhiên, có một số hạn chế lớn đối với việc Hoa Kỳ trong việc trở thành điểm đến khai thác toàn cầu.

Đầu tiên, thời gian chuẩn bị để xây dựng cơ sở hạ tầng cho các thợ đào phải mất từ sáu đến chín tháng - Carter nói với CNBC. Ông nói: “Hoa Kỳ có lẽ không thể nhanh nhẹn như các quốc gia khác trong việc thu hút những người khai thác "đi lạc" này" 

Quá trình di chuyển cũng có thể gặp khó khăn. Sự thiếu hụt container vận chuyển do tác động của đại dịch là một trong số những yếu tố nêu trên. 

Nhưng có lẽ câu hỏi lớn nhất vẫn là độ tin cậy của lưới điện Texas. Một cơn bão tàn phá nhiều vùng rộng lớn của bang vào đầu năm 2021 đã dấy lên một cuộc tranh luận về việc liệu Texas có nên có sự bảo vệ hệ thống của mình kĩ càng hơn vào mùa đông hay không. Một dự án tốn kém có thể ảnh hưởng đến thuế hoặc các khoản phí khác đối với những người muốn khai thác sử dụng lưới điện của bang. Gần đây, ERCOT, tổ chức vận hành lưới điện của Texas, đã yêu cầu người tiêu dùng tiết kiệm năng lượng trong bối cảnh các quan chức cảnh báo về "sự cố mất điện bắt buộc" và một đợt nắng nóng sắp tới.

Đáp trả trước động thái của Musk

Giám đốc điều hành Tesla, Elon Musk, đã chỉ trích hoạt động khai thác Bitcoin và cho rằng nó có hại cho môi trường. Đây không phải là một quan điểm mới. 

Trong nhiều năm, những người hoài nghi đã không đánh giá cao Bitcoin do việc khai thác nó có thể gây ô nhiễm hành tinh, trong khi những người ủng hộ ca ngợi những ưu điểm của Bitcoin và vai trò của nó trong việc thúc đẩy sự gia tăng của năng lượng tái tạo.

Không rõ liệu cuộc di cư khai thác ở Trung Quốc sẽ tạo ra hay phá vỡ lập luận của những người đam mê Bitcoin trong cuộc tranh luận xung quanh lượng khí thải carbon của . Song, câu chuyện nổi bật cho đến nay, là phần lớn Bitcoin trên thế giới được khai thác do sự "gò bó" trong chính sách của Trung Quốc. 

Carter cho biết: “Từ góc độ cá nhân, đây chắc chắn là một sự cải tiến. Tuy nhiên, Trung Quốc cũng có nguồn tài nguyên thủy điện dồi dào nhất trên thế giới.”

Đất nước này cung cấp nguồn năng lượng đáng kể từ gió, mặt trời và đặc biệt là thủy điện ở phía Nam. Ví dụ, lưới điện của Tân Cương được cung cấp 35% bởi năng lượng mặt trời và gió.

Nếu tất cả những người khai thác cuối cùng rời khỏi Trung Quốc, điều đó có nghĩa là sẽ ít hoạt động khai thác nhiên liệu hóa thạch sẽ ít hơn, nhưng cũng có nghĩa là thị phần khai thác năng lượng tái tạo của mạng lưới sẽ giảm xuống. Đây là lý do tại sao câu hỏi về nơi mà những người khai thác di cư này "đặt chân đến" lại vô cùng quan trọng đối với tương lai của Bitcoin. Ông Carter nói: “Đó là vấn đề lớn nhất trong năm của Bitcoin".

De La Torre cho biết họ đang tìm cách mở rộng các hoạt động sử dụng năng lượng xan - một xu hướng đã có từ nhiều năm nay. Ông nói rằng chi phí của các nhà máy thủy điện nói chung rẻ hơn so với nhiên liệu hóa thạch ở hầu hết các nơi trên thế giới.

“Giá cả là vấn đề nhạy cảm đổi với việc "đào", do đó, thợ đào thường tìm kiếm nguồn điện có chi phí thấp nhất và có xu hướng tái tạo được do sử dụng nhiên liệu hóa thạch sẽ tốn nhiều chi phí khai thác, tinh chế và vận chuyển khác”, giám đốc điều hành Blockstream - Adam Back - giải thích.

Mỗi năm, ngân hàng đầu tư Lazard đều công bố bảng phân tích chi phí năng lượng và nguồn cụ thể của chúng. Báo cáo năm 2020 cho biết có nhiều nguồn năng lượng tái tạo phổ biến nhất có chi phí bằng hoặc rẻ hơn các nguồn năng lượng thông thường như than và khí đốt. Bên cạnh đó, chi phí năng lượng tái tạo tiếp tục giảm.

Nhưng có những hạn chế trong việc việc vận hành các mỏ đào tiền điện tử hoàn toàn bằng năng lượng tái tạo.

Mặc dù năng lượng mặt trời và gió hiện là những nguồn năng lượng ít tốn kém nhất trên thế giới, nhưng cả hai nguồn cung cấp năng lượng này đều gặp phải những hạn chế về quy mô. Do đó, khả năng thợ đào chuyển hoàn toàn sang năng lượng gió hoặc mặt trời cũng là một vấn đề đáng lo ngại.

Sáu tháng tới

Hiện tại, không có nhiều nơi trên thế giới có thể sẵn sàng tiếp nhận cộng đồng thợ đào Trung Quốc. Trong khi họ đang tranh giành để tìm một "ngôi nhà mới", chúng ta có thể thấy hashrate đang chuyển dần sang chế độ ngoại tuyến.

Trong thực tế, điều đó có nghĩa là tất cả các thợ đào ở quốc gia khác đang được hưởng lợi trong một khoảng thời gian.

Sự di chuyển của các "trại đào" trên diện rộng thậm chí sẽ làm mất cân bằng quyền lực toàn cầu và nó cũng sẽ làm giảm khả năng của bất kỳ quốc gia nào trong việc đồng chọn hoặc kiểm soát mạng lưới.

Chúng ta cũng có thể thấy các đặc khu kinh tế "đào" tiền điện tử "mọc lên" trong vài tháng tới.

Carter cho biết: “Mọi người sẽ thấy tiền điện tử được ưa chuộng và dành nhiều ưu tiên nhằm khuyến khích việc thợ đào lựa chọn điểm đến của mình, trên phương diện pháp lý. “Chúng tôi đang thấy xu hướng này diễn ra ở cấp tiểu bang. Có thể bạn cũng sẽ thấy nó ở cấp độ quốc gia, thậm chí bạn cũng có thể thấy điện được trợ giá để phục vụ hoạt động khai thác".