Khi Shinzo Abe rời nhiệm sở Thủ tướng Nhật Bản lần cuối vào tuần trước, ông đã cho phát một đoạn video ngắn về những điểm nổi bật trong 8 năm cầm quyền của mình. Ông Abe đã hóa trang thành Super Mario tại lễ bế mạc Thế vận hội Rio de Janeiro; Ông Abe chụp ảnh tự sướng trên sân golf với Donald Trump; và ông Abe cùng với Barack Obama cùng đứng tại đài tưởng niệm hòa bình ở Hiroshima, nhân kỷ niệm 70 năm vụ ném bom hạt nhân đầu tiên trên thế giới.

Đoạn video là một lời nhắc nhở về tài năng đôi khi bị đánh giá thấp của ông Abe với tư cách là một chính trị gia: sự thân thiện với cử tri, niềm vui của ông khi đứng dưới ánh đèn sân khấu và khả năng định hình vấn đề. Lãnh đạo chắc chắn là công việc liên quan đến chính sách và phán đoán, nhưng bên cạnh đó là tầm nhìn và khả năng giao tiếp. Cơ bản mọi thứ ông Abe làm là một thông điệp đơn giản về sự lạc quan và phục hưng đất nước. Người dân Nhật Bản đã đi theo thông điệp đó, giúp ông vượt qua các vụ bê bối và sai lầm trong chính sách mà có thể khiến các chính phủ khác sụp đổ.

Người kế nhiệm của ông Abe, Yoshihide Suga, đã hứa sẽ tiếp tục các chính sách của ông Abe. Thật vậy, ông giành được chức thủ tướng phần lớn là nhờ, với tư cách là Chánh văn phòng nội các trong 8 năm qua, ông Suga là người tốt nhất để tiếp nhận di sản mà ông Abe để lại. Cũng thật hợp lý khi tiếp tục những chính sách đã hoạt động tốt trong một thời gian dài. Nhưng ông Suga nên nhận ra rằng ông không chỉ cần các chính sách mà còn cần một thông điệp và một tầm nhìn để có thể phù hợp với những chính sách ấy.

Câu chuyện cá nhân của ông Suga là một ví dụ. Thủ tướng mới là một kiểu chính trị gia khác so với ông Abe. Trong khi cựu thủ tướng là "con nhà nòi" - cha ông là ngoại trưởng và ông nội là thủ tướng - ông Suga là con của một nông dân trồng dâu làm việc ở ngoại tỉnh. Sự thăng tiến của ông Suga từ một nhà máy sản xuất hộp các tông lên vị trí thủ tướng đã đóng góp vào tỷ lệ ủng hộ ban đầu rất cao của ông lên tới 74%.

Nhưng câu chuyện về tiểu sử chỉ có vậy mà thôi. Ông Suga đã báo hiệu rằng ưu tiên hàng đầu của ông là cải cách và cơ cấu lại cơ quan hành chính. Ông muốn cắt giảm hóa đơn điện thoại di động và thành lập một cơ quan mới về chính sách kỹ thuật số. Tất cả đều vì mục đích tốt. Nhưng Nhật Bản cần nhiều thứ hơn là phí gọi giá rẻ để thịnh vượng, và nhiều hơn là chính sách kỹ thuật số để có thể tự vệ. Để duy trì sự ủng hộ của công chúng, ông Suga sẽ cần phải liên kết các cải cách của mình - như cách mà ông Abe đã làm rất thành công - với các mục tiêu thoát khỏi giảm phát và phục hồi tăng trưởng thu nhập. Thủ tướng mới của Nhật Bản có một cơ hội nhỏ. Khi Mỹ và châu Âu đang đánh vật với Covid-19, sự quan tâm của các nhà đầu tư đối với Nhật Bản đang tăng cao.

Trên bình diện quốc tế, ông Suga cần phải đặt ra mục tiêu của mình. Ông Abe đã đóng một vai trò mang tính xây dựng trong chính trị toàn cầu, thúc đẩy thương mại tự do, pháp quyền và trật tự quốc tế tự do. Tất cả những cuộc gặp gỡ với các nhà lãnh đạo nước ngoài không chỉ là cơ hội để chụp ảnh: chúng đã giúp tiếng nói của Nhật Bản được lắng nghe. Ông Suga nên tiếp tục tầm nhìn của ông Abe về một "Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở" không chỉ bằng lời nói mà bằng năng lượng tích cực và hành động ngoại giao tương tự như vậy. Xuất phát điểm mới của ông với các vấn đề lịch sử gây tranh cãi cũng có thể giúp ông Suga có một khởi đầu mới trong quan hệ với Hàn Quốc và Trung Quốc.

Quan trọng nhất, ông Suga cần phải thích nghi với vai trò mới của mình. Với tư cách là Chánh văn phòng nội các, công việc của ông là giải quyết các vấn đề phía sau và ngăn chặn những câu hỏi khó được đưa ra. Trong khi đó, với tư cách là thủ tướng, ông ấy cần thúc đẩy chính quyền đi theo mình, đồng thời thuyết phục công chúng Nhật Bản cùng thực hiện các mục tiêu của mình. Đó sẽ không phải là một quá trình chuyển đổi dễ dàng: thật khó để tưởng tượng cảnh ông Suga vui vẻ tung tăng trên sân golf, chứ chưa nói đến việc hóa trang thành Super Mario. Nhưng nếu ông có thể tìm thấy tiếng nói của chính mình, thì đến một ngày nào đó, thủ tướng mới của Nhật Bản có thể sẽ phát hành được một đoạn phim về thành tựu của riêng mình.