Tổng thống Mỹ Donald Trump vào Chủ nhật đã khiến dư luận xôn xao khi đặt câu hỏi về khả năng thay đổi chế độ tại Iran, chỉ một ngày sau cuộc tấn công quy mô lớn của Mỹ vào ba cơ sở hạt nhân chủ chốt của nước này. “Không phải là chính trị đúng đắn khi nói đến ‘thay đổi chế độ’, nhưng nếu chính quyền Iran hiện tại không thể làm cho Iran vĩ đại trở lại, thì tại sao lại không?” – ông viết trên nền tảng mạng xã hội của mình, kèm theo khẩu hiệu “MIGA” (Make Iran Great Again).

Tuy nhiên, trái ngược với giọng điệu cứng rắn của Tổng thống, các quan chức hàng đầu trong chính quyền Mỹ như Phó Tổng thống JD Vance và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đều khẳng định Mỹ không theo đuổi mục tiêu lật đổ chính phủ Iran. “Sứ mệnh này không liên quan đến thay đổi chế độ. Chúng tôi chỉ nhằm vào chương trình hạt nhân của họ,” Hegseth nhấn mạnh trong buổi họp báo tại Lầu Năm Góc. Vance cũng nói rõ trên truyền hình rằng Mỹ không muốn kéo dài hay mở rộng chiến sự, mà hướng tới việc đàm phán một thỏa thuận dài hạn sau khi đẩy lùi năng lực hạt nhân của Iran.

Chiến dịch mang tên “Midnight Hammer” – vốn được giữ bí mật với chỉ một số nhân vật cấp cao ở Washington và bộ chỉ huy tại Tampa, Florida – đã được triển khai vào cuối tuần qua. Bảy máy bay ném bom tàng hình B-2 bay liên tục 18 giờ từ Mỹ đến Iran, thả 14 quả bom phá boong-ke nặng 30,000 pound xuống các mục tiêu, kết hợp với hơn 125 máy bay và 75 loại đạn dẫn đường khác, trong đó có cả tên lửa hành trình Tomahawk. Mục tiêu chính là ba địa điểm hạt nhân, đặc biệt là cơ sở ngầm Fordow – nơi được cho là trung tâm làm giàu uranium cao độ của Iran.

Các đánh giá ban đầu của quân đội Mỹ cho thấy mức độ thiệt hại tại các cơ sở là “cực kỳ nghiêm trọng.” Tuy nhiên, một số quan chức vẫn thận trọng trong việc đưa ra kết luận cuối cùng. Rafael Grossi, Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), cho biết chưa thể xác định mức độ thiệt hại dưới lòng đất. Trong khi đó, một nguồn tin Iran tiết lộ với Reuters rằng phần lớn uranium đã được chuyển khỏi Fordow trước cuộc tấn công.

Trump gọi thiệt hại là “to lớn” và nhấn mạnh các cơ sở hạt nhân “đã bị xóa sổ.” Song song đó, Tehran cũng đã có phản ứng bằng cách phóng tên lửa vào Israel, làm bị thương hàng chục người và phá hủy nhiều tòa nhà ở trung tâm Tel Aviv. Dù vậy, Iran đến nay vẫn chưa thực hiện các lời đe dọa trả đũa trực tiếp vào lực lượng Mỹ hay phong tỏa eo biển Hormuz – tuyến vận tải huyết mạch của thị trường dầu toàn cầu.

Trong khi tình hình vẫn đang căng như dây đàn, Lầu Năm Góc đã tăng cường lực lượng và phòng thủ tại Trung Đông, đặc biệt ở Iraq và Syria. Hiện có khoảng 40,000 binh sĩ Mỹ được triển khai trong khu vực, với đầy đủ máy bay chiến đấu, tàu chiến và hệ thống phòng không sẵn sàng đánh chặn bất kỳ mối đe dọa nào từ Iran.

Điều gây chú ý là hành động quân sự của Trump đi ngược lại cam kết lâu dài của ông về việc không sa lầy vào những cuộc chiến ở nước ngoài. Lý do cụ thể khiến ông quyết định hành động vào thời điểm này vẫn chưa được giải thích rõ ràng. Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth chỉ nói rằng Trump nhận thấy “một hành động cần thiết để giảm thiểu mối đe dọa đối với binh sĩ Mỹ.”

Giới tình báo Mỹ hiện vẫn đang đánh giá liệu Iran có quyết định phát triển vũ khí hạt nhân hay chưa. Giám đốc Tình báo Quốc gia Tulsi Gabbard đã đưa ra cảnh báo rằng Iran có thể chế tạo bom hạt nhân trong vòng vài tuần hoặc vài tháng nếu muốn, nhưng các quan chức khác lại cho rằng điều đó chưa có cơ sở rõ ràng.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, khi được hỏi liệu có bằng chứng cho thấy Lãnh tụ Tối cao Iran đã ra lệnh sản xuất vũ khí hạt nhân hay không, cho biết vấn đề này “không liên quan” đến chiến dịch. Ông và các quan chức khác đều nhấn mạnh rằng không có thêm cuộc tấn công nào được lên kế hoạch, trừ khi Iran tiếp tục gây hấn. “Chúng tôi đã đạt được mục tiêu. Hiện tại, không có kế hoạch mở rộng chiến dịch – trừ khi họ khiêu khích,” Rubio nói trên đài CBS.

Dù một số cuộc biểu tình phản đối chiến tranh đã nổ ra tại các thành phố lớn như New York và Washington, chính quyền Mỹ vẫn giữ lập trường rằng đây là hành động giới hạn, không nhằm khơi mào một cuộc chiến tranh quy mô lớn. Tuy nhiên, với căng thẳng đang âm ỉ và các bên đều cảnh giác, nguy cơ xung đột rộng hơn vẫn là một câu hỏi chưa có lời giải.