Chiến tranh thương mại Mỹ và Trung Quốc: Căng thẳng leo thang về chip

Vào thứ Hai, ngày 12/5, Mỹ và Trung Quốc đã công bố lệnh ngừng bắn thương mại kéo dài 90 ngày, cắt giảm thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc từ 145% xuống 30% và hàng hóa Mỹ từ 120% xuống 10%. Đáp lại lệnh ngừng bắn, Chỉ số Hang Seng đã tăng 2.98%, trong khi Chỉ số Nasdaq Composite tăng vọt 4.35%. Việc cắt giảm thuế quan đã giúp xoa dịu nỗi lo về tình trạng lạm phát đình đốn ở Mỹ và những lo ngại về triển vọng kinh tế của Trung Quốc.

Tuy nhiên, căng thẳng đã tái diễn. Tuần trước, các báo cáo xuất hiện cho thấy chính quyền Mỹ có thể mở rộng danh sách đen xuất khẩu của mình bao gồm thêm nhiều công ty bán dẫn của Trung Quốc. Khẩu vị rủi ro trở nên tồi tệ hơn khi Mỹ đe dọa kiểm soát chip chặt chẽ hơn. The Kobeissi Letter báo cáo:“Trung Quốc đã đưa ra tuyên bố về việc Mỹ điều chỉnh kiểm soát xuất khẩu chip, tuyên bố Mỹ 'đã phá hoại nghiêm trọng sự đồng thuận đạt được tại cuộc đàm phán Geneva'. Trung Quốc đang yêu cầu Mỹ 'sửa chữa sai lầm' chỉ vài ngày sau khi thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung đạt được.”

Những diễn biến thương mại mới nhất nhấn mạnh sự mong manh của thỏa thuận đình chiến, đặc biệt là với những nỗ lực của Mỹ nhằm hạn chế quyền tiếp cận công nghệ tiên tiến của Trung Quốc.

Dữ liệu kinh tế Trung Quốc báo hiệu rủi ro đối với sự thay đổi tiêu dùng

Trong khi thỏa thuận thương mại có thể làm giảm bớt lo ngại về tình trạng lạm phát kèm suy thoái, dữ liệu gần đây của Trung Quốc cho thấy những vấn đề cấu trúc sâu sắc hơn. Sản xuất công nghiệp tăng 6.1% so với cùng kỳ năm ngoái (YoY) trong tháng 4, giảm từ 7.7% trong tháng 3 nhưng vẫn ở mức cao. Trong đó, doanh số bán lẻ tăng 5.1% YoY sau khi tăng 5.9% trong tháng 3.

Chi tiêu tiêu dùng chậm lại diễn ra bất chấp những nỗ lực kích thích của Bắc Kinh nhằm thúc đẩy nhu cầu và tiêu dùng trong nước. Sự bất ổn xuất phát từ chiến tranh thương mại Mỹ-Trung có khả năng đè nặng lên tâm lý người tiêu dùng, ảnh hưởng đến hiệu quả của các biện pháp kích thích của Bắc Kinh.

Mohamed A. El-Erian, Chủ tịch, Queen’s College, Đại học Cambridge, nhận xét: “Các số liệu kinh tế vĩ mô mới nhất của Trung Quốc minh họa một mô hình quen thuộc trong nền kinh tế nước này: các biện pháp của chính phủ thường thành công trong việc thúc đẩy sản xuất công nghiệp, nhưng lại kém hiệu quả hơn trong việc kích thích tiêu dùng hộ gia đình.”

Các số liệu CPI và giá sản xuất gần đây cũng phản ánh bối cảnh nhu cầu yếu, làm dấy lên lo ngại về việc Trung Quốc đạt được mục tiêu tăng trưởng khoảng 5% vào năm 2025. Chỉ số Giá Tiêu dùng (CPI) của Trung Quốc giảm 0.1% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 4, trong khi giá sản xuất, một chỉ báo lạm phát hàng đầu, giảm 2.7% YoY sau khi giảm 2.5% trong tháng 3.

Trưởng kinh tế gia khu vực châu Á-Thái Bình Dương của Natixis, Alicia Garcia Herrero, nhận xét: “Trong khi Trung Quốc rõ ràng đã lật ngược tình thế so với chính quyền Trump, đạt được một thỏa thuận rất có lợi, nền kinh tế Trung Quốc lại không hoạt động tốt. Giảm phát đang diễn ra mạnh mẽ (-0.1% đối với CPI tháng 4 và thấp hơn nhiều đối với giá sản xuất/xuất khẩu), và chúng tôi vừa nhận được dữ liệu tài trợ xã hội/tín dụng rất yếu. Sự bất ổn lớn đang ảnh hưởng đến nhu cầu tín dụng và rất có thể là cả đầu tư.”

Dữ liệu tín dụng đã củng cố mối lo ngại đó. Khoản vay bằng Nhân dân tệ mới trong tháng 4 chỉ tăng 280 tỷ CNY, giảm mạnh so với 3,640 tỷ CNY trong tháng 3.

PBoC cắt giảm lãi suất cho vay ưu đãi để thúc đẩy nhu cầu

Vào thứ Ba, ngày 20/5, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã cắt giảm Lãi suất cho vay ưu đãi (LPR) kỳ hạn 1 năm và 5 năm xuống lần lượt là 3% và 3.5%, nhằm thúc đẩy nhu cầu tín dụng. Trong khi đó, các ngân hàng quốc doanh lớn đã hạ lãi suất tiền gửi Nhân dân tệ tới 25 điểm cơ bản, theo CN Wire.

Mặc dù lãi suất tiền gửi thấp hơn có thể không khuyến khích tiết kiệm, sự bất ổn kinh tế đang diễn ra có thể có ảnh hưởng lớn hơn đến xu hướng tiết kiệm hộ gia đình. Những diễn biến thương mại sẽ vẫn là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến niềm tin và chi tiêu của người tiêu dùng.

Thị trường phản ứng với động thái của PBoC nhưng vẫn thận trọng

Các nhà đầu tư đã phản ứng tích cực với việc PBoC cắt giảm lãi suất. Chỉ số Hang Seng tăng 1% vào ngày 20 tháng 5, trong khi Chỉ số CSI 300 và Shanghai Composite Index lần lượt tăng 0.21% và 0.1%. Tuy nhiên, sự thận trọng vẫn chiếm ưu thế, phản ánh sự bất ổn dai dẳng xung quanh các cuộc đàm phán thương mại và hạn chế công nghệ.

Tính từ đầu năm (YTD), CSI 300 giảm 1.19%, trong khi Nasdaq giảm 0.49%. Ngược lại, Chỉ số Hang Seng đã tăng 17.38% YTD, khi những tiến bộ công nghệ đẩy Chỉ số Hang Seng Tech tăng 18.65%, trong khi quỹ ETF Roundhill Nhóm 7 cổ phiếu công nghệ vốn hoá lớn nhất đã giảm 3.95%.