Rủi ro lan tỏa thêm đang ở phía trước. Một phân tích của Bloomberg cho thấy trái phiếu Kho bạc Mỹ đã trở nên nhạy cảm hơn với các động thái tại Tokyo, ngay khi biến động trên thị trường nợ trị giá 7.8 nghìn tỷ USD của Nhật Bản tăng vọt lên mức cao nhất trong hơn hai thập kỷ.

Điều này hoàn toàn trái ngược với chỉ vài năm trước, khi chế độ kiểm soát lợi suất của Ngân hàng Nhật Bản (BoJ) đóng vai trò như một mỏ neo toàn cầu đối với chi phí vay.

Sự hỗn loạn đã khiến các nhà đầu tư vào trái phiếu toàn cầu chịu khoản lỗ hàng tháng đầu tiên trong năm, khi thuế quan của Mỹ và việc vay nợ chính phủ tăng cao làm suy giảm tâm lý. Trong trường hợp của Nhật Bản, sự suy giảm nhu cầu của nhà đầu tư cho thấy lợi suất sẽ còn tăng cao hơn, làm gia tăng gánh nặng nợ công của chính phủ, vốn là tệ nhất trong số các nền kinh tế lớn.

“Sự gia tăng lợi suất trái phiếu Nhật Bản có tác động lan tỏa đáng kể trên toàn cầu,” Freddy Wong, người đứng đầu mảng thu nhập cố định khu vực châu Á - Thái Bình Dương tại Invesco Ltd., đơn vị quản lý 1.94 nghìn tỷ USD, cho biết. “Khi lợi suất JGB tăng, sức hấp dẫn tương đối của trái phiếu chính phủ ở các khu vực khác trên thế giới giảm xuống, điều này thúc đẩy làn sóng bán tháo và gia tăng biến động ở các thị trường nợ chính phủ khác.”

Thị trường trái phiếu Mỹ từ lâu đã chịu rủi ro từ Tokyo, do các nhà đầu tư Nhật Bản là những người nắm giữ trái phiếu Mỹ lớn nhất từ nước ngoài. Nhưng một bước ngoặt quan trọng xảy ra vào năm 2022, khi BoJ bắt đầu nới lỏng kiểm soát lợi suất trái phiếu.

Sự thay đổi này, cùng với đợt tăng biến động gần đây tại Nhật Bản, đang định hình lại động lực của ngày giao dịch trái phiếu toàn cầu. Dưới chế độ kiểm soát đường cong lợi suất bắt đầu từ năm 2016, thị trường Nhật Bản tựa như một thế giới riêng, với các trái phiếu chuẩn kỳ hạn 10 năm đôi khi không được giao dịch trong nhiều ngày. Giờ không còn như vậy nữa. Khi thị trường mở cửa tại Tokyo vào khoảng 9 giờ sáng theo giờ địa phương, các nhà đầu tư trên khắp châu Á và xa hơn nữa đều theo dõi các biến động có thể lan tỏa đến Frankfurt, London và New York.

“Bạn thực sự thấy mối tương quan và sự lan tỏa này trên các trái phiếu toàn cầu,” Idanna Appio, quản lý danh mục tại First Eagle Investments, đơn vị quản lý 152 tỷ USD, cho biết. “Khi lợi suất JGB tăng, thì đến giờ New York, lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ cũng bắt đầu tăng.”

Một hệ số tương quan giữa lợi suất trái phiếu kỳ hạn 30 năm của Nhật Bản và nợ kỳ hạn tương tự của Anh đã leo lên mức cao kỷ lục vào tháng trước, theo dữ liệu do Bloomberg tổng hợp. Một chỉ số tương tự giữa trái phiếu Nhật Bản và trái phiếu Kho bạc Mỹ cũng đạt mức cao nhất trong 5 năm.

Trong một trong những ngày giao dịch đáng chú ý nhất vào cuối tháng 5 tại Nhật Bản, sau khi một cuộc đấu giá trái phiếu kỳ hạn 20 năm được đón nhận kém khiến lợi suất siêu dài hạn tại Tokyo tăng vọt, lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 30 năm chạm mức cao nhất trong 19 tháng, trong khi lãi suất của trái phiếu bund Đức kỳ hạn tương tự tăng lên mức cao nhất trong hai tháng.

Sự gia tăng biến động trên thị trường Nhật Bản đã khuếch đại áp lực tăng lợi suất ở các thị trường nước ngoài, đúng lúc dự luật cắt giảm thuế đặc trưng của Tổng thống Donald Trump làm dấy lên lo ngại về thâm hụt tài chính Mỹ. Các động thái này cũng được thúc đẩy bởi việc giảm bớt kỳ vọng về việc cắt giảm lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang (Federal Reserve) khi có dấu hiệu lạm phát có thể dai dẳng hơn dự kiến.

“Có khả năng sẽ có thêm biến động ở phân khúc kỳ hạn dài của đường cong lợi suất trái phiếu chính phủ vì Nhật Bản là một quốc gia chủ nợ lớn,” Kathy Jones, chiến lược gia thu nhập cố định trưởng tại Charles Schwab & Co. ở New York, cho biết. “Những gì xảy ra ở đó sẽ có tác động đến các trái phiếu thị trường phát triển khác.”

Áp lực ngày càng tăng ở phân khúc kỳ hạn dài của đường cong lợi suất đã thúc đẩy các lời kêu gọi Bộ Tài chính điều chỉnh phát hành bằng cách tăng bán chứng khoán kỳ hạn ngắn hơn và cắt giảm các đợt phát hành trái phiếu kỳ hạn dài hơn.

Pacific Investment Management Co., đơn vị quản lý hơn 2 nghìn tỷ USD tài sản, cho biết đợt bán tháo JGB gần đây được thúc đẩy bởi các yếu tố kỹ thuật và các nhà hoạch định chính sách có công cụ để giải quyết rủi ro. Sự gia tăng lợi suất đã nâng cao sức hấp dẫn của trái phiếu, với JGB kỳ hạn 30 năm được phòng hộ sang đồng Đô la Mỹ mang lại lợi suất trên 7%, đồng trưởng mảng quản lý danh mục châu Á - Thái Bình Dương Tomoya Masanao và quản lý danh mục Ryota Kawai viết trong một báo cáo.

Patrick Zweifel của Pictet Asset Management lưu ý rằng khả năng trả nợ của Nhật Bản vẫn vững chắc, và mặc dù lợi suất dài hạn đang tăng mạnh, “điều này sẽ không dẫn đến sự gia tăng không kiểm soát được của chi phí vay.”