CAD là gì?

CAD là đơn vị tiền tệ chính thức của Canada

Đô la Canada (CAD) là đơn vị tiền tệ chính thức của Canada, thường được viết tắt với ký hiệu đô la là $, Can$ hoặc CA$ để phân biệt với các đồng đô la khác. 

CAD còn được gọi với cái tên là “loonie”, do sự xuất hiện của con vịt lặn (tiếng Anh là loon) sau đồng 1 đô. CAD là một trong số 8 đồng tiền phổ biến nhất chiếm đến 80% tổng khối lượng được giao dịch trên thị trường ngoại hối.

CAD gồm 2 loại tiền xu và tiền giấy

Tiền giấy: Gồm 5 mệnh giá là 5, 10, 20, 50 và 100 CAD. Trước kia tiền giấy được làm từ chất liệu giấy bạc. Tuy nhiên hiện nay tiền giấy cũng được đổi thành chất liệu polyme mềm dẻo, tương tự như chất liệu của tiền polyme Việt Nam.

Tiền xu: Tiền xu rất phổ biến trong đời sống hàng ngày của người Canada. Họ dùng nó ở khắp nơi để mua sắm, chi tiêu, đặc biệt là ở các máy bán hàng tự động. Tiền xu Canada được đúc bằng kim loại, mệnh giá gồm 5 cent, 10 cent, 25 cent, 50 cent, 1 CAD và 2 CAD.

CAD và giá dầu có tương quan mạnh mẽ

Tỷ giá USD/CAD (màu xanh) và giá dầu WTI (màu cam)

Canada luôn nằm trong số những quốc gia dẫn đầu về sản lượng dầu cũng như xuất khẩu dầu thô. Tính đến năm 2020, sản lượng dầu của Canada đạt hơn 5.5 triệu thùng/ngày, nằm trong top 4 thế giới, trong khi xuất khẩu đạt 3 triệu thùng/ngày, nhiều thứ 3 thế giới chỉ sau Ả Rập Saudi và Iraq.

95% sản lượng xuất khẩu dầu của Canada được xuất khẩu sang Mỹ, chiếm 40% tổng lượng dầu nhập khẩu của Mỹ, khiến tỷ giá USD/CAD chịu ảnh hưởng bởi giá dầu.

Khi giá dầu tăng, dòng tiền từ Mỹ sang Canada cũng tăng, khiến nguồn cung USD tại Canada tăng, trong khi nguồn cung CAD không đổi. Do đó, USD suy yếu so với CAD (USD/CAD giảm). Ngược lại, khi giá dầu giảm, USD/CAD tăng. Như vậy, giá dầu sẽ biến động ngược chiều so với USD/CAD.

CAD được quản lý và điều hành bởi Ngân hàng Trung ương Canada (BoC)

Ngân hàng Trung ương Canada (BoC) được thành lập vào năm 1934 theo đạo luật ngân hàng Canada, là cơ quan chịu trách nhiệm điều hành và quản lý chính sách tiền tệ nhằm đảm bảo ổn định tỷ giá và nền kinh tế.

BoC có thể ảnh hưởng đến giá trị của CAD thông qua lãi suất điều hành, mức lãi suất được BoC áp dụng cho các ngân hàng thương mại hoặc các tổ chức tài chính vay qua đêm tại Canada.

Lãi suất này sẽ ảnh hưởng đến lãi suất các ngân hàng sẽ cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng vay. Như vậy, khi BoC thay đổi lãi suất chính sách sẽ tác động đến lượng cung tiền trên thị trường, từ đó có thể điều tiết tỷ giá CAD.

Lịch sử hình thành và phát triển của CAD

Trước những năm 1850, Canada sử dụng nhiều đồng tiền khác nhau

Trước khi Canada trở thành một quốc gia thống nhất, các thuộc địa của Anh Quốc ở Bắc Mỹ sử dụng nhiều đồng tiền khác nhau, bao gồm đồng bảng Anh, đồng franc Pháp và đồng đô la Mỹ.

Khi mức độ phức tạp về thương mại tăng lên ở các thuộc địa, các ngân hàng bắt đầu được thành lập và phát hành tiền giấy, tờ tiền đầu tiên là từ Ngân hàng Montreal vào năm 1817, ngay sau khi nó được thành lập. Các ngân hàng khác cũng làm theo, phát hành tiền giấy của riêng họ.

Đến năm 1841, Đạo luật Liên minh hợp nhất hai thuộc địa Canada Thượng và Canada Hạ thành một tỉnh duy nhất, và đồng Bảng Canada trở thành đồng tiền chính thức của tỉnh. Tuy nhiên, USD và CAD vẫn được sử dụng rộng rãi trong các giao dịch thương mại.

Giai đoạn 1850 - 1960, hệ thống tiền tệ thập phân mới được áp dụng

Trong suốt những năm 1850, chính phủ đế quốc và thuộc địa đã tranh luận về vấn đề tiền tệ thuộc địa. Chính phủ đế quốc ủng hộ một hệ thống trong đó tất cả các thuộc địa sử dụng tiền tệ dựa trên GBP. Trong khi đó, các chính phủ thuộc địa lại ủng hộ hệ thống tiền tệ thập phân dựa trên USD. 

Như một sự thỏa hiệp giữa việc định giá tiền tệ dựa trên GBP hay USD, Quốc hội tỉnh Canada đã ban hành một đạo luật năm 1853 để đồng tiền của mình theo chế độ bản vị vàng, giá trị của CAD được cố định bằng vàng và có giá trị ngang bằng với USD. 

Trong suốt khoảng thời gian đó, cả USD và GBP đều được đấu thầu hợp pháp ở Canada. Tuy nhiên đến năm 1857, tỉnh Canada quy định rằng tất cả các tờ tiền phải được tính bằng đô la và cent. Một năm sau, 1858, đồng tiền thập phân đầu tiên của Canada được phát hành và được đúc tại xưởng đúc tiền Hoàng gia.

Với hệ thống tiền tệ thập phân mới này, các vùng thuộc địa gia nhập liên bang Canada dần chấp nhận và áp dụng hệ thống mới, tuy nhiên Nova Scotia và Newfoundland lại không chấp nhận và duy trì đồng tiền riêng của mình. 

Sau năm 1860, CAD chính thức ra đời

Đến năm 1867, ba thuộc địa của Anh Quốc tại Bắc Mỹ, bao gồm tỉnh Canada, Nova Scotia và New Brunswick, hợp nhất thành một quốc gia tự trị, lấy tên là Canada. Điều này dẫn đến yêu cầu có đồng tiền chung chính thức cho toàn bộ quốc gia.

Ngày 23 tháng 3 năm 1871, Quốc hội Canada thông qua Đạo luật Tiền tệ thống nhất, chính thức thiết lập CAD là đồng tiền hợp pháp duy nhất của quốc gia. Đạo luật này quy định CAD được neo vào đồng bảng Anh với tỷ giá 1 GBP = 4.86 CAD và ngang giá với USD.

Từ khi được thành lập, đồng CAD đã trải qua nhiều biến động. Trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, Canada đã tạm thời từ bỏ tiêu chuẩn vàng và từ ngày 10 tháng 4 năm 1933, nó hoàn toàn bị bãi bỏ.

Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, tỷ giá CAD và USD đã được cổ định ở mức 1.1 CAD = 1 USD và được duy trì cho đến năm 1946 thì đổi thành ngang giá. Năm 1949, GBP bị phá giá và CAD cũng bị mất giá theo, tỷ giá giữa đồng CAD và USD trở về mức 1.1 CAD = 1 USD.

Từ những năm 1950, CAD được thả nổi, trước khi trở về tỷ giá hối đoái cố định vào giai đoạn 1962 - 1970 theo Hiệp định Bretton Woods. Sau đó, khi chế độ Bretton Woods bắt đầu sụp đổ vào năm 1970, CAD chính thức được thả nổi trên thị trường ngoại hối.