Mỹ đã đạt được một thỏa thuận với Trung Quốc nhằm đẩy nhanh tiến độ vận chuyển các khoáng sản đất hiếm đến Mỹ, theo thông tin từ một quan chức Nhà Trắng hôm thứ Năm. Đây là một phần trong nỗ lực hạ nhiệt căng thẳng và tìm lối thoát cho cuộc chiến thương mại kéo dài giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Tổng thống Mỹ trước đó cho biết Washington đã ký một thỏa thuận với Bắc Kinh vào ngày thứ Tư, song chưa công bố chi tiết cụ thể. Ông cũng úp mở khả năng về một thỏa thuận riêng biệt sắp tới có thể “mở ra” quan hệ thương mại với Ấn Độ.

Trong khuôn khổ các cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc hồi tháng 5 tại Geneva, phía Bắc Kinh đã cam kết dỡ bỏ các biện pháp phi thuế quan được áp đặt từ ngày 2/4 nhằm đáp trả hàng rào thuế quan của Mỹ. Tuy nhiên, cách thức và thời điểm cụ thể để những biện pháp trả đũa này được gỡ bỏ vẫn còn là ẩn số.

Là một phần trong phản ứng với các mức thuế mới của Mỹ, Trung Quốc đã tạm dừng xuất khẩu nhiều loại khoáng sản chiến lược – bao gồm cả đất hiếm và nam châm – khiến chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn. Điều này đặc biệt ảnh hưởng tới các ngành công nghiệp then chốt như hàng không vũ trụ, sản xuất chip bán dẫn và quốc phòng.

“Chính quyền Mỹ và Trung Quốc đã nhất trí về một thỏa thuận bổ sung để triển khai khuôn khổ đã thống nhất tại Geneva,” một quan chức Nhà Trắng xác nhận hôm thứ Năm. “Thỏa thuận này bao gồm các điều khoản nhằm đẩy nhanh tiến trình vận chuyển đất hiếm đến Mỹ,” ông nói thêm.

Một quan chức khác cũng xác nhận rằng thỏa thuận đã đạt được từ đầu tuần này. Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick, trong phát biểu được Bloomberg trích dẫn, cho biết: “Họ sẽ giao đất hiếm cho chúng tôi” và “một khi điều đó diễn ra, chúng tôi sẽ gỡ bỏ các biện pháp đáp trả của mình.”

Hiện phía Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington chưa đưa ra phản hồi chính thức về thông tin này.

Mặc dù đây có thể được xem là bước tiến đáng chú ý sau nhiều tháng gián đoạn và bất ổn trong quan hệ thương mại giữa hai nước kể từ khi Tổng thống Trump nhậm chức vào tháng 1, các nhà quan sát lưu ý rằng con đường hướng tới một thỏa thuận thương mại toàn diện và bền vững vẫn còn rất xa.

Theo một nguồn tin trong ngành, Trung Quốc đã thực hiện chính sách quản lý nghiêm ngặt đối với đất hiếm có khả năng sử dụng kép (cả dân sự và quân sự), bao gồm việc rà soát kỹ lưỡng người mua nhằm ngăn chặn khả năng vật liệu bị chuyển hướng phục vụ cho mục đích quân sự của Mỹ. Quy trình phê duyệt chặt chẽ này được cho là đã khiến việc cấp phép xuất khẩu bị trì hoãn.

Bản thân thỏa thuận Geneva cũng từng bị đình trệ bởi những hạn chế của Trung Quốc trong xuất khẩu khoáng sản quan trọng, khiến chính quyền Trump phản ứng bằng loạt biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới, bao gồm cả việc hạn chế chuyển giao phần mềm thiết kế bán dẫn, máy bay và các sản phẩm công nghệ cao khác sang Trung Quốc.

Đầu tháng 6, Bắc Kinh đã cấp phép xuất khẩu tạm thời cho các nhà cung cấp đất hiếm liên quan đến ba nhà sản xuất ô tô hàng đầu của Mỹ, theo hai nguồn tin thân cận. Động thái này được đưa ra sau khi xuất hiện tình trạng tắc nghẽn trong chuỗi cung ứng do các lệnh hạn chế trước đó.

Cuối tháng đó, Tổng thống Trump tiết lộ về một thỏa thuận mà theo đó Trung Quốc sẽ nối lại việc cung cấp nam châm và đất hiếm cho Mỹ, đổi lại phía Mỹ sẽ cho phép sinh viên Trung Quốc tiếp tục theo học tại các trường đại học và cao đẳng của mình.