Donald Trump và Volodymyr Zelenskyy sẽ thảo luận về việc tạm dừng viện trợ vũ khí Mỹ trong cuộc điện đàm

Nguyễn Tuấn Đạt
Junior Analyst
Donald Trump và Volodymyr Zelenskyy sẽ thảo luận về việc Mỹ đột ngột tạm dừng một số đợt chuyển giao vũ khí quan trọng cho Kyiv trong cuộc điện đàm vào thứ Sáu hoặc trong vài ngày tới, Zelenskyy cho biết hôm thứ Năm.

Ukraine đã triệu tập một nhà ngoại giao cấp cao của Mỹ vào thứ Tư sau khi bất ngờ trước quyết định của Lầu Năm Góc về việc ngừng cung cấp một số hệ thống vũ khí tiên tiến. Zelenskyy trước đó đã vận động để mua hệ thống phòng không Patriot của Mỹ, bao gồm cả trong một cuộc gặp tại hội nghị thượng đỉnh NATO vào tuần trước.
Người dân Ukraine tỏ ra lo lắng trước việc tạm dừng chuyển giao vũ khí, đặc biệt trong bối cảnh Nga đang gia tăng chiến dịch tấn công mùa hè, với cuộc không kích lớn nhất kể từ đầu chiến tranh diễn ra vào cuối tuần qua. Zelenskyy cho biết ông muốn mua 10 hệ thống Patriot trị giá 15 tỷ USD để bảo vệ đất nước trước các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa của Nga.
“Chúng tôi trông đợi vào việc Mỹ tiếp tục ủng hộ,” Zelenskyy nói trong chuyến thăm Aarhus, Đan Mạch hôm thứ Năm. Ông nhấn mạnh rằng việc Ukraine nhận được tên lửa cho hệ thống Patriot là “thiết yếu,” vì châu Âu không thể cung cấp.
Tại hội nghị NATO, Trump gợi ý rằng ông có thể xem xét bán tên lửa đánh chặn Patriot cho Kyiv, nhưng lưu ý rằng kho dự trữ đang ở mức thấp. Người phát ngôn Lầu Năm Góc Sean Parnell hôm thứ Tư cho biết việc tạm dừng chuyển giao diễn ra sau một “đợt rà soát năng lực” để đảm bảo viện trợ quân sự của Mỹ phù hợp với các ưu tiên quốc phòng.
Zelenskyy cho biết ông hy vọng sẽ sớm thảo luận về mối quan hệ Mỹ–Ukraine với Trump. Những người am hiểu về kế hoạch, xin giấu tên vì không được phép công bố thông tin, cho biết Tổng thống Ukraine cũng sẽ đề cập đến khả năng mua thêm vũ khí trong tương lai trong cuộc gọi này.
Nhà Trắng chưa đưa ra bình luận về cuộc điện đàm sắp tới.
Trump cũng đã có cuộc trò chuyện gần một giờ với Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm thứ Năm.
Cố vấn chính sách đối ngoại Điện Kremlin, Yuri Ushakov, cho biết Tổng thống Mỹ đã kêu gọi chấm dứt chiến tranh, nhưng Putin khẳng định Nga sẽ theo đuổi các mục tiêu của mình, “đó là giải quyết tất cả các nguyên nhân ban đầu vốn dẫn đến cuộc đối đầu hiện nay.”
“Nga sẽ không từ bỏ các mục tiêu đó,” Ushakov nói, theo truyền thông nhà nước Nga.
Trump nói với các phóng viên chiều thứ Năm rằng hai nhà lãnh đạo chưa đạt được tiến triển nào trong việc chấm dứt chiến tranh tại Ukraine.
“Tôi không đạt được tiến triển gì với ông ấy hôm nay cả,” Trump nói về Putin, trước khi lên chuyên cơ Air Force One, và cho biết họ đã thảo luận “rất nhiều vấn đề, bao gồm cả Iran.”
Ngoại trưởng Ukraine Andriy Sybiha đã triệu tập đại biện lâm thời của đại sứ quán Mỹ, ông John Ginkel, đến Bộ Ngoại giao Ukraine hôm thứ Tư để nhấn mạnh tầm quan trọng của viện trợ quân sự Mỹ. Ông cảnh báo rằng “bất kỳ sự chậm trễ hay do dự nào trong việc hỗ trợ khả năng phòng vệ của Ukraine đều sẽ khuyến khích kẻ xâm lược tiếp tục chiến tranh và các hành vi khủng bố.”
Hôm thứ Năm, Zelenskyy thông báo rằng Kyiv đã đạt được thỏa thuận với công ty Mỹ Swift Beat để cùng sản xuất các máy bay không người lái có khả năng đánh chặn máy bay không người lái và tên lửa tấn công của Nga.
Ông cho biết thỏa thuận này “dự kiến sẽ sản xuất hàng trăm nghìn máy bay không người lái chỉ trong năm nay, và có tiềm năng tăng quy mô sản xuất đáng kể vào năm tới.”
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, cũng có mặt ở Đan Mạch, bình luận về động thái của Mỹ: “Đây là một tín hiệu rõ ràng, một thông điệp rõ ràng rằng chúng ta cần tăng cường hỗ trợ. Do đó, cần đẩy mạnh năng lực quốc phòng của châu Âu, không chỉ ở cấp độ Liên minh châu Âu, mà ở cấp độ toàn lục địa.”
Tại Washington, các nhà lập pháp và cựu nhà ngoại giao đã chỉ trích việc Lầu Năm Góc tạm dừng chuyển giao các loại vũ khí đã cam kết cho Ukraine.
Zelenskyy đã chấp nhận nhiều đề xuất của Trump kể từ khi Nhà Trắng lần đầu gợi ý về một lệnh ngừng bắn vô điều kiện vào tháng 3. Chính quyền Trump khi đó đã gây áp lực lên Kyiv để tổ chức cuộc đàm phán trực tiếp đầu tiên với Moscow trong ba năm bằng cách tạm thời dừng viện trợ vũ khí và chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine vào đầu tháng 3.
Các cuộc đàm phán này đã bị đình trệ do các yêu sách cực đoan của Putin, người hồi tháng trước tuyên bố rằng “toàn bộ Ukraine” là của Nga và lực lượng của ông sẽ tiếp tục tấn công.
Các quan chức Ukraine cho biết các cuộc không kích là nhằm gieo rắc nỗi sợ hãi, phá hủy cơ sở hạ tầng trọng yếu và buộc Ukraine phải tiêu hao các hệ thống phòng không vốn đang thiếu hụt. Theo ông Sybiha, trong tháng 6, lực lượng Nga đã phóng hơn 330 tên lửa — trong đó có gần 80 tên lửa đạn đạo — cùng 5,000 máy bay không người lái chiến đấu và 5,000 bom lượn.
Các lô hàng bị đình chỉ bao gồm tên lửa đánh chặn Patriot, hệ thống phòng không Stinger, đạn pháo dẫn đường và đạn dược sử dụng cho máy bay F-16 và hệ thống Nasams, theo các quan chức cấp cao của Mỹ và Ukraine.
Hơn 100 tên lửa Hellfire, khoảng 250 quả đạn GMLRS cho các đợt tấn công chính xác tầm xa và các hệ thống chống tăng như bệ phóng AT4 cũng bị giữ lại. Tuy nhiên, một số loại vũ khí vẫn đang tiếp tục được chuyển giao.
Financial Times