“Trung Quốc giờ có thể tiếp tục mua dầu từ Iran,” Trump viết trên mạng xã hội Truth Social khi ông đang trên chuyến bay đến The Hague để dự hội nghị thượng đỉnh NATO.

“Hy vọng họ cũng sẽ mua nhiều dầu từ Mỹ. Tôi rất vinh dự vì đã giúp điều đó xảy ra!” ông Trump nói thêm vào sáng thứ Ba.

Bình luận này được đưa ra chỉ một ngày sau khi ông tuyên bố đã làm trung gian cho một thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Iran, và chỉ vài giờ sau khi ông công khai chỉ trích cả hai quốc gia — đặc biệt là Israel — vì đã vi phạm thỏa thuận đó.

Vào thứ Bảy, Mỹ đã không kích ba cơ sở hạt nhân ở Iran khi tham gia vào cuộc xung đột cùng Israel. Tuy nhiên, phản ứng trả đũa yếu ớt của Tehran — chỉ là một cuộc tấn công vào căn cứ không quân Mỹ đã được sơ tán tại Qatar — đã dẫn đến sự hạ nhiệt căng thẳng.

Vào tối thứ Ba, Nhà Trắng tuyên bố rằng Trump không hề đảo ngược chính sách, mà chỉ đang nhấn mạnh kết quả của các cuộc không kích vào Iran.
“Tổng thống chỉ đang nêu bật thực tế rằng nhờ các hành động quyết đoán của ông nhằm phá hủy cơ sở hạt nhân của Iran và làm trung gian cho lệnh ngừng bắn giữa Israel và Iran, eo biển Hormuz sẽ không bị ảnh hưởng — điều này sẽ là thảm họa với Trung Quốc,” một quan chức cấp cao Nhà Trắng nói.

Quan chức này cũng cho biết Trump vẫn kêu gọi “Trung Quốc và tất cả các quốc gia khác hãy nhập khẩu dầu tiên tiến của Mỹ thay vì mua dầu Iran, vốn là hành vi vi phạm các lệnh trừng phạt của Mỹ.”

Từ tháng 3, Mỹ đã trừng phạt nhiều nhà máy lọc dầu tư nhân của Trung Quốc — thường được gọi là “teapot” — vốn là các khách hàng chính mua dầu Iran, như một phần trong chiến dịch “gây áp lực tối đa” lên Tehran.

Washington cũng nhắm vào các công ty khác tham gia vận chuyển dầu Iran sang Trung Quốc, bao gồm cả các thực thể có trụ sở tại Hồng Kông mà Mỹ cho là bình phong của Sepehr Energy — một công ty thương mại liên kết với Bộ Tổng tham mưu các Lực lượng Vũ trang Iran. Mỹ cũng đã nhắm vào “đội tàu bóng tối” gồm những tàu chở dầu cũ kỹ mà Sepehr sử dụng để xuất khẩu dầu Iran sang Trung Quốc.

Trung Quốc mua phần lớn trong tổng số khoảng 1,5 triệu thùng dầu xuất khẩu hàng ngày của Iran, mang lại nguồn thu chủ lực cho Tehran, đồng thời khiến Bắc Kinh dễ bị tổn thương nếu Mỹ siết chặt trừng phạt hơn nữa.

Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ, xuất khẩu dầu thô Iran đã tăng hơn gấp ba lần trong bốn năm qua, với phần lớn được bán cho Trung Quốc.

Giá dầu đã biến động mạnh trong những tuần gần đây khi thị trường cân nhắc tác động của một cuộc xung đột mới ở Trung Đông lên nguồn cung dầu — đặc biệt là nguy cơ Iran có thể đóng cửa eo biển Hormuz, tuyến vận chuyển dầu chủ chốt của khu vực.

Giá dầu Brent — chuẩn quốc tế — đã vọt lên hơn 80 USD/thùng vào thứ Hai sau các cuộc không kích của Mỹ vào cuối tuần. Tuy nhiên, giá đã giảm xuống khoảng 68 USD/thùng khi các nhà giao dịch đặt cược vào khả năng hạ nhiệt xung đột.

Đảng Cộng hòa đã nhiều lần chỉ trích cựu Tổng thống Joe Biden vì không hành động đủ mạnh để ngăn chặn Iran bán dầu cho Trung Quốc. Bình luận mới của Trump cho thấy sự đảo ngược rõ ràng chỉ sau 5 tháng ông quay lại Nhà Trắng.

Khi chính quyền Trump công bố các lệnh trừng phạt đầu tiên với các thực thể Trung Quốc vào tháng 3, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent nói Mỹ “cam kết chặn mọi dòng doanh thu đang tiếp tay cho việc Iran tài trợ khủng bố và phát triển chương trình hạt nhân của họ.”

Nhà Trắng, Bộ Tài chính và Bộ Ngoại giao Mỹ đều không đưa ra bình luận về động thái của Trump — một bước đi dường như sẽ làm giảm áp lực lên cả Iran và Trung Quốc.

Các nhà phân tích tiếp nhận thông tin này một cách thận trọng và cho biết thị trường sẽ cần thời gian để tiêu hóa diễn biến này trong bối cảnh khu vực vẫn còn nhiều bất ổn.

“Chúng ta cần chờ xem liệu chính quyền có thực sự thực hiện theo tuyên bố của Tổng thống Trump bằng cách chính thức dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Iran hay không,” Fernando Ferreira, giám đốc rủi ro địa chính trị tại công ty tư vấn Rapidan Energy cho biết. “Điều đó vẫn khó xảy ra nếu không có một thỏa thuận giải quyết các vấn đề còn tồn đọng về chương trình hạt nhân của Iran.”

Động thái này diễn ra trong bối cảnh các nhà đàm phán thương mại Mỹ đang tiến hành các cuộc đàm phán với Trung Quốc nhằm giải quyết những mâu thuẫn sâu sắc trong cuộc chiến thương mại giữa hai nước. Trung Quốc nhiều lần chỉ trích các lệnh trừng phạt của Mỹ, cho rằng chúng là một phần trong nỗ lực phá hoại nền kinh tế Trung Quốc.