Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) nhiều khả năng sẽ trì hoãn việc nâng lãi suất thêm trong năm nay, trừ khi có một bước ngoặt tích cực rõ rệt trong chính sách thuế quan của Mỹ – yếu tố có thể khiến BoJ điều chỉnh lại các dự báo bi quan được công bố vào tháng 5, theo nhận định của Seisaku Kameda, cựu kinh tế gia cấp cao tại BoJ.

Trong báo cáo triển vọng hàng quý, BoJ đã hạ dự báo lạm phát và cảnh báo rằng lạm phát cơ bản có thể sẽ đình trệ trong thời gian tới, do tác động tiêu cực từ chính sách thương mại của Mỹ. Đồng thời, ngân hàng cũng giảm dự báo tăng trưởng cho cả năm tài khóa 2025 và 2026, phản ánh mối lo ngại rằng các hàng rào thuế quan từ Mỹ sẽ gây thiệt hại ngày càng lớn đối với nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu của Nhật Bản trong thời gian tới.

“Tôi khá bất ngờ trước mức độ dovish trong báo cáo tháng 5 của BoJ,” Kameda nhận định, nhấn mạnh rằng việc ngân hàng trung ương đã thừa nhận rõ ràng triển vọng lạm phát suy yếu khiến khả năng tăng lãi suất trong ngắn hạn trở nên rất thấp, trừ phi các cuộc đàm phán thương mại Mỹ–Nhật có những tiến triển vượt bậc.

Chỉ số kinh tế của Nhật đã lần đầu sụt giảm sau tám tháng trong tháng 5, đặc biệt khi các nhà sản xuất ô tô như Toyota chịu ảnh hưởng từ các mức thuế nhập khẩu mạnh tay của Mỹ. Việc chưa đạt được một thỏa thuận thương mại song phương rõ ràng tiếp tục tạo áp lực lên tiến trình phục hồi vốn còn mong manh.

Kameda cho rằng trong bối cảnh thiếu vắng dữ liệu cụ thể để đánh giá tác động từ chính sách thuế quan của Mỹ, BoJ khó có cơ sở để điều chỉnh mạnh dự báo tăng trưởng hay lạm phát trong báo cáo tiếp theo dự kiến công bố ngày 31 tháng 7. Ông nhấn mạnh, chỉ khi có bước tiến rõ ràng trong vấn đề thuế quan, BoJ mới có thể xem xét thay đổi đáng kể trong quan điểm chính sách.

Theo dự báo hiện tại của BoJ, lạm phát lõi tại Nhật được kỳ vọng đạt 2.2% vào cuối năm tài chính 2025 (tháng 3 năm 2026), trước khi giảm còn 1.7% trong năm tiếp theo – mức giảm khiến BoJ do dự về khả năng duy trì chu kỳ tăng lãi suất.

Kameda nhấn mạnh rằng một yếu tố quyết định sẽ là liệu đầu tư doanh nghiệp có duy trì đà ổn định như dự báo hay không. Ngoài ra, BOJ cũng sẽ theo dõi chặt chẽ khả năng doanh nghiệp tiếp tục nâng lương vào năm sau. Nếu không có những tín hiệu chắc chắn, khả năng tăng lãi suất có thể bị lùi sang tháng 1 hoặc tháng 3 năm 2026.

Sau khi chấm dứt chính sách kích thích kéo dài cả thập kỷ và lần đầu nâng lãi suất ngắn hạn lên 0.5% vào tháng 1 năm nay, BoJ hiện vẫn duy trì lập trường thận trọng, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng Trung Đông leo thang và rủi ro từ thuế quan của Mỹ gia tăng.

Mặc dù Thống đốc BoJ Kazuo Ueda đã nhiều lần phát tín hiệu sẵn sàng tăng lãi suất thêm, chính sách thương mại cứng rắn của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang khiến BoJ phải tính toán lại thời điểm phù hợp. Theo một khảo sát gần đây, một số chuyên gia kỳ vọng lần tăng lãi suất tiếp theo của BoJ – nếu có – sẽ diễn ra sớm nhất vào đầu năm 2026.

Kameda, người từng tham gia xây dựng các kịch bản dự báo chính sách cho BoJ trong giai đoạn 2020–2022, hiện là chuyên gia kinh tế điều hành tại Viện Sompo Institute Plus của Nhật Bản.