Yellen đã được Thủ tướng Lý Cường tiếp đón tại Bắc Kinh vào Chủ nhật, trước khi được đưa đi tham quan riêng tại Tử Cấm Thành, di tích văn hóa gần đây nhất trong hành trình của bà. Bà sẽ hội đàm với cựu Phó Thủ tướng Lưu Hạc và Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc Phan Công Thắng vào thứ Hai, và sau đó kết thúc chuyến thăm bằng một cuộc họp báo vào buổi chiều.

Chuyến đi Trung Quốc thứ hai của Yellen trong vòng 9 tháng, và có thể là chuyến đi cuối cùng của bà tới nước này trên cương vị Bộ trưởng Tài chính, diễn ra khi các nền kinh tế lớn nhất thế giới đang cố gắng ổn định mối quan hệ đầy biến động, đồng thời giải quyết những quan điểm khác biệt sâu sắc trong hoạch định chính sách. Mỹ đã chỉ trích hành động Trung Quốc đưa ra thế giới lượng lớn hàng hóa giá rẻ, khi nước này đổ nguồn lực vào sản xuất tiên tiến để bù đắp cuộc khủng hoảng trong lĩnh vực bất động sản.

“Trung Quốc quá lớn để tăng trưởng nhanh chóng bằng cách đẩy mạnh xuất khẩu” Yellen nói tại một sự kiện do Phòng Thương mại Hoa Kỳ tổ chức tại Trung Quốc, đồng thời nói thêm rằng các nhà máy của quốc gia này đang sản xuất nhiều hơn mức “thị trường toàn cầu có thể chịu đựng”.

Bắc Kinh bác bỏ thông điệp đó, cho rằng các công ty của họ đang bị trừng phạt bởi các quốc gia phát triển mà không cạnh tranh được về giá cả, và đã đệ đơn kiện lên Tổ chức Thương mại Thế giới về các khoản trợ cấp của Mỹ. Thủ tướng Lý hôm Chủ nhật đã khuyên bà Yellen không nên biến “các vấn đề kinh tế và thương mại thành vấn đề chính trị”.

Nhiệm vụ ngoại giao nhưng vẫn thể hiện sự thân mật của Yellen đã được thể hiện hôm thứ Sáu, khi bà cùng Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong đi du ngoạn bằng thuyền trên sông Châu Giang ở thành phố phía nam Quảng Châu, sau một ngày dài chỉ trích chính phủ Trung Quốc về tình trạng năng lực sản xuất dư thừa.

Trong chuyến du ngoạn đó, hai bên đã trao đổi quà tặng, theo lời kể của hai người có mặt. Phó thủ tướng nói với bà Yellen rằng ông đã đích thân chọn món quà của mình - một chiếc đĩa lớn với bức chân dung của bà Yellen, bởi một nghệ nhân Trung Quốc. Yellen đã đáp lại bằng bức tranh có chữ ký của nghệ nhân vẽ hoa anh đào nổi tiếng ở thủ đô Hoa Kỳ và Đài tưởng niệm Washington.

Cuộc gặp kéo dài 4 ngày của Yellen ở Trung Quốc là nhằm mục đích tăng cường mối quan hệ cá nhân mà bà đã dày công xây dựng với các lãnh đạo cấp cao của Trung Quốc, những người mà bà dường như đã giành được sự tôn trọng.

Nhưng đồng thời, bà ấy cũng sẵn sàng thách thức những mối quan hệ đó. Yellen đã chỉ trích các nhà hoạch định chính sách của Bắc Kinh vì xuất khẩu liều lĩnh, chỉ trích cách đối xử “không công bằng” với các công ty Mỹ ở Trung Quốc và đưa ra cảnh báo rõ ràng rằng các công ty Trung Quốc sẽ phải đối mặt với “những hậu quả khôn lường” nếu ủng hộ cuộc chiến của Nga ở Ukraine.

Quan điểm của bà đánh dấu sự thay đổi rõ rệt so với thế hệ trước, ở thời điểm đó Yellen theo phe đồng thuận kinh tế ủng hộ việc Trung Quốc gia nhập WTO, mở ra cơ hội cho Bắc Kinh vận chuyển hàng hóa giá rẻ ra toàn cầu và giúp hàng triệu công dân thoát nghèo. Các nhà hoạch định chính sách đã đánh giá thấp tác động hủy diệt mà sự bùng nổ sản xuất của Trung Quốc sẽ gây ra đối với Mỹ và các nền kinh tế khác, điều mà nhiều người coi là nguồn gốc cho sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy chính trị và cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Với tư cách là Bộ trưởng Tài chính, bà Yellen hiện có vẻ có ý định ngăn chặn việc tái diễn khi Chủ tịch nước Tập Cận Bình cố gắng bù đắp cuộc khủng hoảng bất động sản của Trung Quốc bằng cách đầu tư nhiều hơn vào sản xuất, đặc biệt là các ngành công nghiệp mới xoay quanh năng lượng sạch - lĩnh vực mà Mỹ đang muốn thúc đẩy trong nước.

Theo một quan chức cấp cao của Bộ Tài chính tham gia vào các cuộc đàm phán đó, trong cuộc gặp với ông Lưu Hạc vào thứ Sáu và thứ Bảy, bà Yellen đã đưa ra những chi tiết cụ thể về cách bà nghĩ rằng một số ngành công nghiệp của Hoa Kỳ đang bị đe dọa. Quan chức này cho biết, trước những chỉ trích của Trung Quốc về các khoản trợ cấp của Mỹ cho lĩnh vực bán dẫn và năng lượng sạch trong nước, bà Yellen cho rằng các chính sách của Mỹ có mục tiêu rõ ràng hơn và tập trung vào tiêu thụ trong nước.

Mặc dù các cuộc gặp diễn ra thân mật nhưng không phải tất cả những lời chỉ trích công khai của Yellen đều diễn ra suôn sẻ. Tân Hoa Xã hôm thứ Sáu đã đăng một bài bình luận chỉ trích “thông điệp bài Trung Quốc của Yellen khi nói về sự dư thừa năng lực sản xuất", và nói rằng điều này “có vẻ đang tạo ra một cái cớ để đưa ra nhiều chính sách bảo hộ hơn cho các công ty Mỹ”.

Tân Hoa Xã đưa tin, trong các cuộc gặp, phía Trung Quốc cũng bày tỏ “mối quan ngại sâu sắc” của Bắc Kinh đối với các hạn chế thương mại và đầu tư của Mỹ. Tổng thống Joe Biden đã áp đặt một loạt biện pháp nhằm hạn chế khả năng tiếp cận của Trung Quốc với chất bán dẫn tiên tiến, với lý do lo ngại về an ninh quốc gia.

Tuy vậy, thông điệp cứng rắn của bà Yellen cũng không làm ảnh hưởng đến những tiến bộ đạt được giữa hai bên. Hai bên đã đồng ý tiến tới một vòng đàm phán mới tập trung hoàn toàn vào “tăng trưởng cân bằng trong nền kinh tế trong nước và toàn cầu” - bà Yellen và ông Lưu Hạc nói một cách hoa mỹ.

Sự tiếp đón nồng nhiệt tiếp tục diễn ra tại điểm dừng chân tiếp theo của Yellen ở Bắc Kinh. Bà đã gặp Thủ tướng Lý vào Chủ nhật tại Đại lễ đường Nhân dân, một chuyến thăm không nằm trong lịch trình ban đầu của bà. Quan chức cao thứ 2 Trung Quốc đã đóng dấu chấp thuận cho cuộc hội đàm của Yellen với Lưu Hạc, đồng thời ca ngợi “các cuộc thảo luận thẳng thắn và sâu sắc về các vấn đề chính” trong mối quan hệ Mỹ-Trung. Yellen sau đó đã gặp Thị trưởng Bắc Kinh Ân Dũng và đến thăm các sinh viên và giảng viên kinh tế tại Đại học Bắc Kinh.

Cần thêm thời gian để nhìn nhận, liệu những thái độ tích cực trong chuyến thăm này của bà, ngoài thông điệp rõ ràng từ Bộ trưởng Tài chính, có thực sự là kết quả tiến bộ của mối quan hệ song phương, hay chỉ là “sự ổn định mang tính chiến thuật” theo như Gerard DiPippo, nhà phân tích địa kinh tế cấp cao tại Bloomberg Economics.

DiPippo cho biết, Trung Quốc đang gặp khó khăn trong việc thu hút đầu tư nước ngoài mới và Bắc Kinh có thể muốn tránh căng thẳng leo thang trở lại. Khi cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 sắp diễn ra ở Mỹ, Bắc Kinh có thể đang chờ đợi thời cơ.