Tóm tắt

• Chúng ta đang chứng kiến 1 đợt tăng giá điên cuồng, trong bối cảnh xuất hiện những dấu hiệu về việc cuộc suy thoái sẽ kéo dài hơn những gì nhiều người dự đoán
• Xuất hiện những tín hiệu rằng đợt tăng giá thời gian qua không được dẫn dắt bởi dòng tiền thông minh
• Tôi sẽ tiếp tục đầu tư như kế hoạch đã đề ra, tuy nhiên sẽ tăng cường việc “due dilligence” (thẩm tra chuyên sâu) đối với những doanh nghiệp phòng thủ, đồng thời sở hữu bảng cân đối kế toán vững chắc
• Có khả năng chúng ta sẽ có cơ hội "vớ" những món hời trong thời gian tới

Mở đầu

Tôi nghĩ tôi không phải người duy nhất không còn hiểu được những biến động của thị trường chứng khoán trong thời gian gần đây. Chúng ta đang chứng kiến 1 đợt tăng giá điên cuồng, trong bối cảnh xuất hiện những dấu hiệu về việc cuộc suy thoái sẽ kéo dài hơn những gì nhiều người dự đoán. Không những vậy, đang xuất hiện những tín hiệu rằng đợt tăng giá thời gian qua không được dẫn dắt bởi dòng tiền thông minh. Do cũng không có nhiều loại tài sản thay thế cho cổ phiếu, các nhà đầu tư nên sẵn sàng cho những con đường gập ghềnh trong thời gian tới, khi dường như ngày càng xuất hiện nhiều hơn những tay mơ mới trên thị trường chứng khoán. Tôi sẽ tiếp tục đầu tư như kế hoạch đã đề ra, tuy nhiên sẽ tăng cường việc “due dilligence” (thẩm tra chuyên sâu) đối với những doanh nghiệp phòng thủ, đồng thời sở hữu bảng cân đối kế toán vững chắc. Ngoài ra, cũng có thể tôi sẽ tăng tỉ lệ nắm giữ tiền mặt.

Nhìn lại đợt bán tháo khủng khiếp trên thị trường chứng khoán do Covid-19

Cú sốc COVID-19 đã gây ra 1 trong những đợt bán tháo tồi tệ nhất trong lịch sử gần đây, khiến thị trường chứng khoán toàn cầu sụp đổ. Các chính phủ đã buộc phải đưa ra các biện pháp phong tỏa để kiểm soát sự lây lan của dịch bệnh, làm tê liệt nền kinh tế toàn cầu. Vô số doanh nghiệp đã phải tự nguyện đóng cửa nhà máy, 1 phần nhằm bảo vệ người lao động, phần khác do các nhà cung cấp ngừng cung cấp nguyên vật liệu đầu vào. Đối với Dow Jones, Covid-19 đã gây ra 1 sự sụp đổ nằm trong top 5 lần sụt giảm khủng khiếp nhất trong lịch sử.

Tuy nhiên, cũng nhờ cú sập đó, tôi đã có cơ hội sở hữu cổ phiếu của 1 số doanh nghiệp đình đàm với giá vô cùng rẻ. Trong số đó có Leggett & Platt (LEG), VF. Corp (VFC), Johnson & Johnson (JNJ), Archer Daniels Midland (ADM), Munich Re (OTCPK: MURGY) (OTCPK: MURGF), Cisco, Henkel (OTCPK: HENKY), Iron Mountain, và Unilever (UL).

Sau cú sập là 1 đợt tăng giá, tuy nhiên đà tăng là quá nhanh và quá mạnh mẽ

Nhưng rất nhiều thứ đã thay đổi kể từ những ngày đen tối đó vào cuối tháng Hai và tháng Ba. Vào tháng 3 và tháng 4, thị trường chứng khoán bắt đầu tăng điểm trở lại. Lúc đầu, họ nói rằng đó chỉ là một cái bẫy của thị trường giảm giá và đơn thuần chỉ là 1 nhịp điều chỉnh nhỏ sau 1 đợt sụt giảm khủng khiếp. Vấn đề duy nhất ở đây chính là việc thị trường chứng khoán không ngừng tăng. Đối với 1 số mã chứng khoán, giá đã phục hồi mạnh mẽ trở lại và đã tăng tới hơn 50 phần trăm từ mức thấp của chúng. NASDAQ 100 thậm chí đã lập mức đỉnh mới.

Tôi không có gì phản đối sự phục hồi của thị trường. Việc tôi có thể gia tăng giá trị tài sản luôn là một điều đáng hoan nghênh. Tuy nhiên, vấn đề ở đây là: mọi thứ đã dịch chuyển quá nhanh, quá mạnh. Ý tôi là, chúng ta hiện đang trong thời kỳ suy thoái (khu vực màu xám trong đồ thị dưới), nhưng dường như thị trường chứng khoán không còn quan tâm đến điều đó nữa.

Trong cuộc Đại suy thoái khởi nguồn từ cuộc khủng hoảng tài chính, mọi thứ diễn ra hoàn toàn khác. Các thị trường chứng khoán chỉ có thể phục hồi bền vững sau khi cuộc suy thoái kinh tế chấm dứt.

Những quy luật của tự nhiên sẽ tiếp tục ập tới

Một cuộc suy thoái kinh tế không diễn ra trong hư không. Nó luôn luôn có hậu quả, trên quy mô nhỏ và lớn. Quy luật đơn giản của tự nhiên cũng có hiệu lực ở đây. Quy luật đầu tiên của tự nhiên là mọi suy thoái nghiêm trọng sẽ dẫn đến một làn sóng phá sản, có tác dụng làm thanh lọc thị trường. Các công ty có lịch sử hoạt động yếu kém, khả năng quản lý tệ hại, thường được gọi như những xác sống sẽ bị loại bỏ. Những người chiến thắng sẽ luôn ở lại.

Tuy nhiên, cho đến nay, các gói cứu trợ đã ngăn chặn những điều tồi tệ xảy ra. Ở các quốc gia G7, các gói cứu trợ thậm chí gần như cao bằng tất cả các chương trình cứu trợ trước đây cộng lại. Kéo theo nó là mức tổng nợ cũng tăng mạnh, và trong một thế giới công bằng, ai đó sẽ phải trả cho khoản nợ này.

Vì vậy, chúng ta đang trải qua một cuộc suy thoái nghiêm trọng, đồng thời nợ chính phủ cũng đang duy trì ở mức vô cùng cao. Và điều đáng lo ngại là, gốc rễ của tất cả những điều tồi tệ này vẫn chưa được loại bỏ. Đại dịch Covid-19 vẫn tiếp tục lây lan và không ai biết chính xác nó sẽ chuyển biến như thế nào trong vài tháng tới.

Hoàn toàn có khả năng với sự lây lan nhanh chóng của virus ở Mỹ, tỷ lệ tử vong sẽ tăng trở lại. Đến 1 thời điểm nhất định, các chính trị gia sẽ bỏ cuộc và buộc phải áp dụng đợt đóng cửa kinh tế thứ hai. Cũng không phải không có khả năng các công ty sẽ tự nguyện yêu cầu công nhân của họ về nhà, đóng cửa và tạm dừng hoạt động. Bất kể trong trường hợp nào, không thể chối bỏ thực tế về những sự bất an đang hiện hữu trên thị trường và nền kinh tế. Và thị trường chứng khoán lại không thích thú gì những sự không chắc chắn. Tuy nhiên, đây lại không phải những gì đang diễn ra trên thị trường, do đó đang mang lại cho tôi một số lo ngại.

Dòng tiền ngốc nghếch đang làm gì

Theo quan điểm của tôi, đà tăng giá hiện tại đang bị thúc đẩy quá nhiều bởi các nhà đầu tư nhỏ và những người lạc quan. Tôi có thể hiểu điều đó. Đặc biệt là thế hệ "millennials" luôn được rót vào tai những lời đường mật về việc họ có thể kiếm được bao nhiêu tiền từ cổ phiếu. Nhưng vấn đề ở đây là quy luật về xu hướng tăng trưởng 10 năm của thị trường. Quen thuộc với lý thuyết về thị trường và thống kê, các milennials mang trong mình những khoản nợ cao hiển nhiên sẽ không bắt đầu đầu tư ở mức đỉnh của thị trường tăng trưởng. Và rồi COVID-19 xuất hiện, và thị trường chứng khoán lao dốc. Rất nhiều millennials đã chờ đợi chính xác điều này.

Bên cạnh đó, còn có sự hỗ trợ của chính phủ, những đợt đóng cửa nền kinh tế và rất nhiều thời gian ở nhà trước internet. Các nhà môi giới giá rẻ rêu rao những giao dịch gần như miễn phí, trong khi 1 lượng lớn nhà đầu tư hứa hẹn viễn cảnh vô cùng hấp dẫn về việc nghỉ hưu sớm nếu bạn đổ tiền vào chứng khoán. Theo tôi, tất cả những điều đó tạo nên 1 công thức hoàn hảo cho bong bóng. Ngoài ra, sau nhiều năm chờ đợi 1 đợt sụp đổ tiếp theo, có một nỗi sợ hãi lớn về việc bỏ lỡ những con sóng tăng. Cũng phải thừa nhận, liệu các hộ gia đình tư nhân có thể là tác nhân thúc đẩy thị trường theo cách này hay không, tất nhiên, không rõ ràng và khó chứng minh. Nhưng nó không thể bị loại trừ.

Schwab (1 tập đoàn tài chính đa quốc gia ở Mỹ) cho biết trong email gửi tới CNN Business rằng hơn một nửa số khách hàng mới của họ kể từ đầu năm 2019 là các hộ gia đình dưới 40 tuổi và những khách hàng trẻ này đang đầu tư "ở mức tài sản cao hơn bình thường, do đó mức độ quan tâm của họ có vẻ đang rất cao." Schwab cũng lưu ý rằng mức độ quan tâm đối với cổ phiếu thời điểm hiện tại cao hơn nhiều so với thời điểm sau khi cổ phiếu sụt giảm giữa cuộc Đại suy thoái và Khủng hoảng Tài chính Toàn cầu 12 năm trước.

Dòng tiền thông minh đang làm gì

Vào cuối tháng 4, tôi đã viết rằng các nhà đầu tư đang tăng lượng tiền gửi vào các quỹ thị trường tiền tệ (money market fund)

Tại sao điều đó quan trọng? Các quỹ thị trường tiền tệ được quản lý với mục đích duy trì nền tảng tài sản ổn định thông qua các khoản đầu tư thanh khoản cao. Chúng bao gồm chứng khoán tiền mặt và các trái phiếu có thời hạn dưới 12 tháng. Khách hàng tư nhân không hể được tìm thấy ở đây. Chỉ các nhà đầu tư tổ chức mới hoạt động trên thị trường cho các quỹ thị trường tiền tệ, tức là ngân hàng, công ty bảo hiểm và chính phủ, chính là những tay chơi có nhiều ý tưởng nhất (hoặc họ nghĩ vậy).

Kể từ cuối tháng 4, thị trường chứng khoán vẫn tiếp tục tăng. Và chúng ta hãy xem những gì đã xảy ra với lượng tiền thông minh trong các quỹ thị trường tiền tệ. Thật ngạc nhiên, như bạn có thể thấy, thực sự không có gì thay đổi kể từ tháng Tư. Giá trị tài sản ròng vẫn vượt xa mức 4,500 tỷ USD/4,500,000 triệu USD. Sau cú sụp đổ của thị trường do dịch COVID-19, lượng tài sản ròng của các quỹ này đã đạt đến mức đỉnh mới và hiện vẫn tiếp tục duy trì tại đây.

Liệu có nên đi theo dòng tiền thông minh và chờ đợi sự sụp đổ tàn khốc của thị trường chứng khoán?

Tôi đặc biệt khuyên bạn không nên trở thành nạn nhân của những hành động phi lý trong những giai đoạn dường như phi lý, trên nhiều cấp độ. Trước hết, bạn không nên đi theo bản năng bầy đàn và ném từng xu bạn có vào thị trường chứng khoán như những kẻ điên. Đây sẽ là 1 chặng đường vô cùng gập ghềnh đối với thị trường chứng khoán cũng như toàn nền kinh tế. Vì vậy, thật tốt khi có thể giữ lại một vài đồng xu trong túi của bạn. Tuy nhiên, bạn không nên trở nên hoảng loạn và bán mọi thứ ngay bây giờ. Cuối cùng, bạn sẽ chỉ cố gắng canh thời điểm để chạy trước thị trường, và nhiều khả năng bạn sẽ thất bại. Trong những thời điểm như thế này, chỉ cần bám vào những sự khôn ngoan đơn giản nhất trong đầu tư.

Chỉ cần cố gắng đặt mình vào vị trí của một doanh nhân bền vững và sáng suốt. Đó là những gì tôi làm. Danh mục đầu tư của tôi là doanh nghiệp của tôi và tôi không cần nó bùng nổ, nhưng tôi muốn nó phát triển bền vững và ổn định, và tôi muốn ngủ yên. Để có thể làm như vậy, tôi muốn công ty tạo ra lợi nhuận hoặc những thứ tương đương, chẳng hạn như dòng tiền hoặc cổ tức mỗi quý. Không có gì sai với các công ty tăng trưởng, nhưng phần lớn các khoản đầu tư của tôi nên có lãi. Vì vậy, tất cả những gì tôi đang làm là xem xét những gì tôi có thể nhận được từ các công ty của mình trong tương lai và liệu điều này có được phản ánh hợp lý trong giá cổ phiếu hay không. Đó là tất cả.

Kết luận

Có những lý do chính đáng để tin rằng thị trường chứng khoán hiện đang trong tình trạng hưng phấn và tham lam phi lý, chủ yếu được thúc đẩy bởi sự hồ hởi thái quá của các nhà đầu tư trước đó chưa tham gia vào thị trường. Không ai có thể canh chính xác thời điểm đổi chiều của thị trường, nhưng điều đáng sợ là hiện tại có rất nhiều dòng tiền đang bị dao động. Do đó, tôi mong đợi những sự biến động lớn trong những quý tiếp theo. Tôi sẽ tiếp tục đầu tư theo kế hoạch của mình, nhưng đồng thời, cố gắng tích lũy một số tiền mặt. Có khả năng chúng ta sẽ có cơ hội "vớ" những món hời trong thời gian tới